bilimin en güzel tarafı sizin onun hakkında hangi duyguları besliyor olduğunuzla ilgilenmiyor olması.
şu an evreni anlamak ve onunla ilgili pratik sonuçlar elde etmek için elimizdeki en iyi silah bu. hatta ben şu an bu girdiyi bilim sayesinde yazıyorum.
bu arada şunu da unutmayın, bilimde yanılmak da doğruyu bulmanın bir parçası. newton uzay ve zamanı ayrı şeyler zannediyordu, yanıldı. ama biz hala mars'a onun teorisi ile araç yolluyoruz.
demirfelix2 profili
-
bilime tapmak
-
talat paşa
talat paşa'yı ve türk tarihi'ne etkisini maddeler halinde ele almaya çalışalım :
- talat paşa daha posta idaresi yöneticiliğinden gelen müthiş bir örgütlenme yeteneğine sahiptir. bu yüzden itc'nin sivil kanadı üzerinde büyük bir etkinliği vardır. lakabı "büyük efendi" diyelim anlaşılsın. (bir başka çok etkili ittihatçı kara kemal bu yüzden "küçük efendi" olarak anılacaktır.)
- dolayısıyla örgüt iktidara geldiğinde bürokrasinin sivil kısmı da net olarak paşa'nın kontrolüne girmiştir. ayrıca itc'ye üye veya sempatizan olup devlette çalışmayan bir çok genç için paşa bir rol modeldir. bunun ileride kurtuluş savaşı üzerinde ciddi etkisi olacaktır.
- talat paşa'nın bir önemli rolü enver paşa'nın hırslarını dizginleme gayretidir. bu konuda çok başarılı olduğunu söyleyemeyiz, nihayetinde karşısındaki kişi saraya damat girmiş (damat olmak o zaman da önemli anlıycanız!), askeriyeyi elinde tutan biri. fakat bu konuda elinden geleni yaptığını biliyoruz.
- bunda paşa'nın mütevazı ve güven veren kişiliğinin çok rolü var. yazar arkadaşlar kişisel hayatında ne kadar alçakgönüllü ve sade olduğunu yazmışlar zaten. bu huyları itc gibi çok eğilimli bir organizasyonun (içlerinde şeriatçıdan liberale, oradan turancıya kadar her tür insan vardı) bir arada durabilmesini sağlamıştır.
- gelelim tehcir kısmına : bir kere şunu söyleyelim tehcir büyük ölçüde müttefikimiz alman tarafının isteğidir. çünkü köyü ermeni komitacılar tarafından basılan askerler firar etmektedir ve almanlar'a cephede ölecek türk lazımdır(!). üstelik itc taşra teşkilatlarından ve teşkilat-ı mahsusa üyelerinden gelen raporlar da ermenilerin büyük bir kalkışmaya hazırlandığını, rusları arkalarına alacaklarını açık açık yazmaktadırlar.
- paşa tehcirin organizasyonunu bizzat üstlenir. zaten örgütte böyle büyük boyutlu işlerin altından kalkabilecek ve buna cesaret edebilecek en kudretli kişi odur. anadolu'nun türk yurdu olarak kalmasında stratejik olarak büyük bir etkisi olan bu sürgün üzülerek söylemek gerekir ki pratikte üzücü olaylara sahne olmuştur.(özellikle yolda eşkiyaların saldırıları sırasında pek çok elim hadise oldu maalesef).
- bir önemli not : tehcir sırasında bu tür saldırılara karışan bir çok kişi bizzat paşa'nın emri ile cezalandırılmıştır. yani itc kadrosunun "oh olsun hepsi gebersin" gibi bir tavrı yoktur. ama bir takım acıların yaşandığı da yadsınamaz.
- velhasıl sonuç itibari ile ermeni isyanı tehlikesinin ortadan kalması uzun vadede mustafa kemal paşa'nın anadolu'ya geçtikten kurduğu ordunun bir de uzun uzun bu meseleyle uğraşmak zorunda kalmamasını sağlamıştır. (örneğin büyük taaruz öncesi doğu cephemizden asker ve top getirtebildik bu sayede)
- gelelim son büyük iyiliğine paşanın : yurdu terk ederken kesin bir dille yeni hareketin liderinin mustafa kemal paşa olduğunu belirtmiş bu sayede ona bağlı sivil kanadın bir çok etkin ismi anadolu ihtilali'ne katılmıştır.(tabi kara kemal gibi bazı başat kişiler katılmadı) bu kadrolar daha sonra cumhuriyeti'in ilk bürokratik kanadı ve sivil aydınları olacaktır. (her ne kadar bazıları ile sonradan külahlar değişse de). mesela celal bayar iyi bir örnek.
velhasıl yaptıkları ile topraklarımızda yeni bir cumhuriyet kurulmasına kadar giden mücadelenin yolunu temizleyen çok stratejik kararlar almış, her ihtilalci ve ittihatçı gibi bu kararlar bazen can yakmıştır.
edit : kelime hataları değerli yazarımız https://eksisozluk.com/biri/bibucuketliekmek 'in uyarısıyla düzeltildi. gece dalgınlığı kusura bakmayın.