karaya vuran balina, yunus ve katil balina gibi akciğer solunumu yapan deniz memelilerinin oksijensizlikten öte böbrek yetmezliği(!)nden mefta olduğunu öğrenmek bu anlardan biri oldu benim için...
ilk defa çocukluğumda takılmıştı bu soru aklıma. gazetenin birinde kıyıya vurmuş balina ölülerine ait bir fotoğraf vardı ve benim aklıma direkt "akciğer solunumu yapan bir hayvan nasıl olur da karaya çıktığı zaman nefessiz kalıp ölebilir ki ?" sorusu geldi. çevremdekilere sorduğum zaman tatmin edici bir cevap bulamamıştım o dönem ve internet gibi bir mecra olmadığı için 3-4 günlük ansiklopedi taramasından sonra yine makul bir cevap bulamayıp, zihnimin "cevaplanamamış sorular" klasörüne kaldırmıştım bu mevzuyu.
geçenlerde bu konuyla alakalı bir belgesele denk geldim ve belki 25 senelik bir sorunun cevabını en sonunda öğrenmiş oldum.
burada karaya vuran deniz memelilerini ölüme sürükleyen iki önemli etken var;
bunlar yer çekimi ve deniz memelilerinin fizyolojisi... bu arkadaşların kemik yapıları yer çekimi olan ortamlar için uygun olmadığı için karaya vurdukları anda kaburgalarında oluşan baskı akciğerlerine baskı yaparak solunumu %70 oranında azaltıyor. ilk olarak burada güç kaybetmeye başlıyorlar. bir de şu ayrıntıyı vermek istiyorum. normalde bizim yer çekimine karşı en büyük direncimizi kalça kemiklerimiz üstleniyor. kalça kemiğimizin yapısı, genişliği ve kalınlığı sayesinde yer çekiminden kaynaklı basıncı vücutta eşit oranda dağıtabiliyoruz. mesela katil balinaların kalça kemikleri bizim baş parmağımız büyüklüğünde. bu nedenle yer çekiminin etkisine giren vücutları bu baskıyı kaldıramadığı için hareketsiz kalıyor ve kendilerini geri suya doğru götürecek hareketi gerçekleştiremiyorlar.
gelelim asıl ölüm sebebine... karaya vurdukları anda vücutlarında bulunan proteinler yer çekimi ve vücut ağırlığının kendi baskısı sebebiyle dolaşım sistemine karışıyor ve direkt böbreklere hücum etmeye başlıyor. böbrekler de bu proteinleri sentezleyecek salgıları üretmeye yetişemediği için vücut böbrek yetmezliğinden ölüyor...
kalçaya olan saygım ve sevgim arttı şerefsizim...
g shark1 profili
-
öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler