başlığın altı yine kesif cehalet kokusu ile dolmuş.
pıhtı, ingilizce adıyla clot, oluşmasını sağlayan olay koagülasyon. evet basit bir kağıt kesiğinden ölmüyorsanız müthis başarılı ve karmaşık koagülasyon sistemi sayesinde ölmüyorsunuz. kan damarda akar, damar dışına çıktığında ise koagülasyon sistemi hemen devreye girerek pıhtıyı oluşturur ve kanama durur. peki o zaman sorunsuz bir şekilde damarda akan kan ne oluyorda damarın içinde pıhtılaşıyor ve hatta geriden gelen kanın ittirmesiyle beyne, kalbe, böbreklere, barsaklara gidiyor? işte burada büyuk bir bilim insanını saygıyla anmak durumundayım
(bkz: rudolf virchow)
alman hekim ve antropolog olan bu hocamız kanın damarlarda gezerken damar içinde aniden katılaşıp pıhtılaşmamasını üç koşula bağlamıştır. buna virchow triadı denir. peki nedir bunlar?
1-endotel hasarı
damarlarımızın iç yüzeyini döseyen endotel dedigimiz bu doku, yillar icinde gerek yuksek kolesterol nedenli yavas yavas gerekse de sepsis dedigimiz asiri enfeksiyon vs gibi durumlarda hasarlanarak damar içi pıhtıya sebebiyet verebilir. cıkarılacak ders ; sağlıklı beslenip kilo alnayacağız, egzersizimizi yapacağız ve endotelimizi sağlıklı tutacağız. bir enfeksiyonumuz olduğunda da zamaninda doğru antibiyotiğe ulaşacağız (ikincisi doktorunuzun işi ama sizin değil)
2-hiperkoagülabilite
kanımızda yine endotel dedigimiz doku ve karaciğerden salgılanan faktör dediğimiz maddeler vardır. bunların hepsinin olması gerektiği kadar olması lazım gelir. yine endotel hastalıklarında da kan hücreleri endotele yapışmak suretiyle hiperkoagulabl bir ortam yaratırlar. bazen de aldığımız ilaçlar (en sıklardan biri doğum kontrol hapları) buna neden olur.
3-staz
evet açıklamasi en kolay kısım bu. kanın düzgün akıyor olması gerekir. kan herhangi bir nedenle bir yerde göllenirse içinde pıhtı oluşur. kalp ritm bozukluklarında kalp içinde biriken kan, uzun süre hareketsiz kaldığımızda bacak toplardamarinda biriken kan güzel örneklerdir.
yani özet olarak endotel sağlamsa, hiperkoagülabilite yoksa ve kan bir yerlerde göllenmiyorsa pıhtı olmaz.
şimdi gelelim genç tanıdıklara, amcaoğullarına, komşunun oğlu ruşene neden pıhtı attı meselesine. hem de bu genç yaşlarında
sizin okuldan tanıdığınız görünüşte turp gibi genco belki de faktör 5 leiden mutasyonu sahibi. madde 2 hiperkoagülabilite.. pıhtı atar
sizin alt komşu. hiç sağlık sorunu yok. beyne pıhtı atmış. adam hayatında bir kere rutin kontrol olmamış ki. yattığı nöroloji servisinde bakılan hba1c 13. ileri diyabet. tanı almamış tedavi almamış. madde 1 endotel hasarı. pıhtı atar
bilmem nereden uzaktan akraba kız. pek çalışkan ve hırslı. günde oturup 10 saat ders çalışıyor aralıksız. bi gun aniden nefesi darlanmış. akcigere pıhtı. madde 3 staz...
entel feridunun da dediği gibi, bilimden anlayacaksınız hepinize bunu anlatacağım.
bilgisayarsiz tomografi1 profili
-
2023 pıhtı atma salgını