özgüveni sikime taşşağıma sürdüm gelin alın. ve meraklanmayın siz geçmişi kurcalamasanız da geçmiş sizi bir güzel kurcalıyor.
bana mahmut de2 profili
-
sevgilinin geçmişini kurcalamak
-
7 ekim 2022 bankadan çekilen banknotlar
banknotlar piyasanın talebine göre azalabilir veya artabilir. üstelik eski banknotlar tcmb tarafından toplanıp yok edilirler. yerlerine yeni banknotlar sürülür. yeni banknot basılması para basımı hakkında çok az bir şey söyler. dolaşımdaki para miktarı
şöyle ki asıl para basımı kredi verilmesi suretiyle gerçekleşir. diyelim ki bir bankaya gittiniz ve 10bin tl kredi çektiniz. banka sizin mevduat hesabınıza havadan 10bin tl tanımlar. siz bu 10bin tl'yi istediğiniz gibi harcayabilirsiniz. diyelim ki bu 10bin tl'yi banknot olarak çekmek istediniz. banka bu mevduatı havadan yaratmıştı. banka banknot da basamaz. banknotu sadece tcmb basabilir. banka gidiyor tcmb'ye diyor ki bana 10bin lira borç ver. merkez bankası da havadan para yaratıp bankanın tcmb'deki mevduat hesabına yatırıyor. sonra banka diyor ki benim hesabımdaki 10bin tl'yi banknot olarak çekmek istiyorum. merkez bankası da parayı basıp bankaya veriyor. banka da size veriyor.
özetle bankadan çektiğiniz banknotların asıl membağı kredidir. banknotlar para yaratımı hakkında bir şey söylemez. asıl para yaratımı kredi genişlemesidir. o da evds.tcmb.gov.tr sitesinden takip edilebilir. kredi hacminin senelik artışı
buradan devam edelim. diyelim ki çektiğiniz krediyi eft olarak başka bir bankaya taşımak istediniz. bu durumda bankanız hesabınızdan 10bin lirayı düşer. sonrasında banka tcmb'den 10bin lira borçlanır. şimdi bankanın tcmb'deki mevduat hesabında 10bin lira vardır. bankanız bu parayı karşı bankanın tcmb'deki hesabına aktarır. karşı banka da tcmb'deki hesabında gerçekleşen 10bin liralık artışa karşı kendi müşterisinin hesabına 10bin lira mevduat tanımlar.
elbette bankalar tcmb'den bedavaya borçlanamazlar. borçlanmaları karşılığında faiz öderler. işte bu faiz meşhur politika faizidir. siz bankadan paranızı banknot olarak çekmek istediğinizde veya başka bankaya eft istediğinizde bankanız tcmb'den borçlanmak zorunda kalır ve borçlandığı paraya politika faizi oranı kadar faiz ödemek zorunda kalır. bu sebeple banka mevduatınızı bankadan çekmeyesiniz diye size mevduat faizi öder. elbette bankanın size ödeyeceği mevduat faizi politika faizinden çok ayrılamaz. eğer politika faizi %15 ise banka size %50 faiz ödemez. çünkü size %50 faiz ödemek yerine tcmb'ye %15 öder.
tcmb kendi politika faizini ayarlayarak mevduat faizlerini ayarlar. banka kredi verirken kredi faizini mevduat faizinin üzerinde tutmak zorundadır. aksi taktirde bankadan borçlanıp yine aynı bankada mevduat yapmakla bedava para kazanılabilecek ve banka zarara uğrayacaktır.
merkez bankası enflasyona da böyle müdahale eder. merkez bankası faizleri artırarak kredi talebini baskılar ve böylece kredi yaratım süreci yavaşlar. kredi vermek aynı zamanda para basmak olduğundan dolayı faizler yükselince yeni para yaratımı yavaşlar. para arzının genişleme hızı düşer. böylece enflasyonda da düşüş görülür. eğer merkez bankası ben enflasyona bakmıyorum politikası benimserse bu sefer ekonomik aktörler enflasyondan faydalanmak için daha fazla kredi çeker. daha fazla kredi çekilmesi daha fazla enflasyon yaratır. daha fazla enflasyon daha fazla krediye sebep olur. faizler piyasanın kredi talebini kıracak bir düzeye çıkarılmadıkça bu sarmal giderek büyür ve enflasyon kontrolden çıkar.