--- spoiler ---
--- spoiler ---
"öncelikle şahsıma ne kadar teşekkür etseniz azdır"
--- spoiler ---
--- spoiler ---
Ekşi Sözlük Debe Listesi
Hepsini aç
-
1. 27 mart 2020 erdoğan'ın ulusa sesleniş konuşması
-
2. 26 mart 2020 covid-19 vakasının 3629'a yükselmesi
bakın ben size anlatayım, sürecin nasıl fiyasko olduğunu anlayın...
ablamların işyerinde bir kişinin testi pozitif çıktı. bu kişi semptom göstermiş patronu da git dinlen demiş ama benim sürekli ateşim oluyor diye gitmemiş (adama da kızamıyorsun para kazanmak zorunda olduğu için gitmiyor)
ablam ve işyerindeki birkaç kişi daha test yaptırmaya gitti hastaneye. bornova türkan özilhan hastanesi feci durumda olduğu için test yaptıramadı (sakın ola ki bu hastaneye gitmeyin) dönüşte de taksi bulamadı taksiciler hastalık olabilir diye gelmiyormuş yolcu almaya
ertesi gün başka bir hastaneye gitmek istedi orası da dedi ki semptom göstermiyorsanız test yapamayız çünkü elimizde yeterli test yok. hani bakan diyor ya şu kadar test var bu kadar var oraya buraya ihraç ediyoruz diye palavra hepsi.
hastane hızlı kit yok elimizde buraya gelirseniz test sonuçlanıncaya kadar 1 gün kalmalısınız bu sürede negatifseniz zaten her türlü kaparsınız virüs ve pozitif çıkarsınız demişler.
sağlık bakanlığını aramış, pozitif çıkan kişinin önce ailesinden teste başlayacaklarını sonra yavaş yavaş diğer çevresini de test edeceklerini söylemişler. ne zaman edecekleri muamma. 1 hafta, 10 gün belirsiz. siz kendinizi 2 hafta karantinaya alın demişler.
ablam eşi ve yeğen 2 hafta boyunca evden çıkmayacaklar. bu sürede çalışamayacaklar ama kira fatura bir şekilde ödenecek, yemek mecbur pişecek. kendini karantinaya al diyorlar ama nasıl geçinecekler ne yiyecekler onu düşünen yok.
parasız olmaz deyip enişte ben işe gidiyorum dese ve ablamın pozitifse şayet ondan kapmış olsa işyerindeki yüzlerce kişiye bulaştırma ihtimali olacak.
yani devlet sana diyor ki semptom göstermeden test yapamam diyor (ünlüler neden bu kadar virüs kapıyor diye merak ediyorsanız şayet onlar her halükarda test yaptırabiliyor da ondan, vatandaş olarak sen semptom göstermeden ağırlaşmadan test yaptıramıyorsun), bu süreda ablam pozitifse şayet başkalarına bulaştırma ihtimali var. semptomsuz atlatanlar oluyormuş semptom olmadığı halde virüsü kapmışsa yine başkalarına bulaştırabilir.
karantinaya girin diyenler, bu sürede insanlar faturasını nasıl ödeyecek, nasıl geçinecek bunu söylemiyorlar.
vatandaş bu süreçte kaderine terk edilmiş durumda. kamu spotlarında, tvlerde konuşulanlara bakanın anlattıklarına bakmayın tamamen yalnızsınız bu süreçte.
anlatılanlar a'dan z'ye palavra. bu kadar kit var test hemen sonuç veriyor falan filan yalan dolan hepsi. -
3. 27 mart 2020 millet camii cuma namazı
--- spoiler ---
beştepe millet camisi'nde bugün, diyanet işleri başkanlığınca belirlenen az sayıda katılımla, salgına karşı tedbirler alınarak cuma namazı kılınacak.
--- spoiler ---
"belirlenen az sayıda katılımla"... kilit cümle bu. belli ki bazılarına davetiye gitmiş, özenle seçilmiş kişilerin sevaba girmesi sağlanmış...
ulan sevap işlerken bile yandaşlar kollanır mı, oha...
ne zaman "daha ne kadar ileri gidebilirler ki" diye sorsam, hep şapkadan tavşan çıkartmayı beceriyorlar. bu nasıl bir azim... nasıl bir tutkudur moruk ya...
edit - mesaj kutum patladı. din ile dalga geçiyormuşum, allah benim belamı verecekmiş, gazabı üzerimde olacakmış, yanacakmışım, şimşekler çakacakmış, zebaniler yedi sülalemi sinemaya götürecekmiş... hem de korku filmine... arkada oturup çatur çutur patlamış mısır yiyip sinir bozacaklarmış...
taharet musluğu bozuk tuvaletlere oturtacaklarmış...
kebapçıdan aldığım ıslak mendil kuru çıkacakmış...
otobüste duracak butonu da yanmayacakmış, "acaba durakta duracak mı" diye histeri krizlerine girecekmişim...
2 ay mesajlaştığım kadınla sevişmeye başladığımız da kalkmayacakmış, emeklerim boşa gidecekmiş...
iban'ı whatsappdan fotoğraf olarak atıp fıtık edeceklermiş...
porno dolu harici harddiskim bozulacakmış...
greta thunberg denen zilli her sabah beni "how dare youuuu" diye anırarak uyandıracakmış...
daha neler neler... yeri göğü yaratan yüce rabbimin de hakikaten hiç işi gücü yokmuş, bana kafayı takacakmış.
tamam. eyvallah.
şimdi tüm müslümanlara, inananlara sesleniyorum... cuma namazına adam seçip, yandaşlar sevap puanı toplasın diye organizasyon düzenleyen mi suçludur yoksa bunu eleştiren mi...
hadi elinizi vicdanınıza koyup da mesaj atınız... -
4. 27 mart 2020 fahrettin koca açıklamaları
memurlar.net ne mk ya kanzuk bey bir dahaki toplantıya biz de muhabir gönderelim.
-
5. abd'den tüm ülkelerdeki sağlık çalışanlarına çağrı
bencilceymiş, bak sen.
elindeki maskeleri ve envai çeşit sağlık malzemesini kendi vatandaşlarına vermek yerine, başka ülkelere satıp bir güzel cebini dolduran devlet yöneticilerine ve firmalara sahip bir ülkenin kıçıkırık vatandaşlarına bu hareketin bencilce gelmesi çok doğal.
tanım: kendi ülkesini, vatandaşlarını ve çıkarını düşünen büyük ve güçlü devlet hareketi. saygılar abi. -
6. erkeklerin saçlarını sıfıra vurdurması
sıfıra değil ama 3 numaraya vurasım var filmlerde olur ya hani bir sabah kalkarsın traş makinesini açarsın 3 vurursun kesilen saçlar lavaboya düşer işte öyle ulan çinliler ne hale düşürdünüz bizi.
-
7. yazarların nicklerini seçme nedeni
:(
-
8. hızlı tanı kitleriyle oyun oynayan akp'liler
ethem sancak'ın yeğeni murat sancak ve arkadaşlarından oluşan akp'lilerdir.
vatandaşın bulamadığı ve yaptıramadığı testler akp'lilerin elinde oyuncak olmuş.
https://twitter.com/…rov/status/1243493974158999552
edit: bu arada çinden gelen hızlı tanı kitleri boğaz sürüntüsü ile sonuç veriyordu, bunlar ise kan ile yapılıyor. bu testler nedir nereden gelmiştir bu kişilerin elinde ne arıyor sağlık bakanlığı açıklama yapmalıdır.
edit2: kullanılan kit 69 euro'ya satılan, kan örneği ile sonuç veren özel bir kit imiş. gücü ve parası olan kitlerden kit beğenebiliyormuş, dünya size güzel be.
(bkz: #104249055)
edit3: (bkz: bakırköy'deki koronavirüs test kuyruğu) -
9. wuhan canlı hayvan pazarı
videodaki yer wuhan canlı hayvan pazarı degil, endonezya'daki tomohon market ve langowan pazarı. hic bilemedin, 10 kere gitmisimdir oraya bölgedeki işlerimden dolayı. kuzey sulawesi eyaletinde iki ayrı pazar bu şekilde ünlüdür. birisi langowan , diğeri de tomohon
bu da çalıntı videonun aslı
wuhan meşhur oldu diye sanirim, herseyi wuhan'a mal ediyorlar. sikmisim wuhan'ı, langowan'ı. hepsi nefret yerler. mesele, bu işin cılkının çıkması.
ayrıca belirteyim, wuhan'da bahsedilen pazar, bu başlıkta konu edilen endonezya pazarının yanında, gayet temiz bir yer olarak kalır. wuhan'da ki pazar, aslında bir deniz ürünü marketi. bu videodaki ise tam bir cehennem.
yanlış alarm.
edit: an itibari ile, videodaki pazara 1 saatlik uçuş mesafesi uzaklikta ikamet etmekteyim.
edit: sagolsun, dostlar endonezya'yı böyle bilmiyormuş, biraz video destegi ile endonezyalilarin vahşi yemek alıskanlıklarını görelim ki onları hacca giden çıtı pıtı amcalar ve ninelerden ibaret sanmayalım.
yarasa yemeğinin endonezya'daki gerçek versiyonu. wuhan degil, endonezya!
baskent cakarta'da, işlek bir mekanda ayak üstü cobra yılanı çöp şiş
endonezyali bir youtuber in manado sehrinin vahşi hayvan yemekleri satan yerlerini ziyareti ve tadım yapması
endonezyalı milyonlarca kisinin favori yemegi "anjing rica rica" bol acılı köpek eti
populer endonezya kertenkele yemeği, biawak! -
10. rexx sineması'nın kapanması
bağımsız sinema salonlarının son yıllarda yaşadığı sıkıntıların son kurbanlardan biri olan rexx sineması da ne yazık ki bu durum karşısında daha fazla tutunamayarak kapandı.
1961 yılında reks adıyla açılan, 1996 yılındaki tadilattan sonra rexx adıyla hizmetini sürdüren kadıköy'ün köklü sineması bu ay itibariyle gösterim faaliyetlerine "tamamen" son verdi. sinemanın tahliyesine başlandı.
bu üzücü haber için belki başlık açmaya gerek yok ve rexx sineması başlığı altına yazmak daha doğru fakat en azından istanbul'da yaşayan herkesin bir kez de olsa önünden geçtiği, devasa birinci salonunda festivalde bir film izlediği bu güzel sinema için son bir güzel şey yapmak şu an için elimizden gelen son şey olacak.
ilk olarak 35. istanbul film festivali'nde bir film izleyerek tanıştığım rexx sineması benim için de her zaman çok özel oldu ve festivaldeki değişmez sinemam oldu. 480 kişilik devasa birinci salonunda festival zamanı hep beraber izlediğimiz filmler ve o heyecan artık tarihin tozlu sayfalarında yerini aldı.
şöyle bir geri dönüp baktığımda ise rexx'te en son filmimi 15 nisan 2019'da 38. istanbul film festivaline izlediğimi fark ettim. eminim ki sinemanın kapanmasında bizlerin de suçu var. zamanında değer verip kapısı sokağa açılan bu tür bağımsız sinemaları yaşatabilseydik belki de bu üzücü haberi almamış olurduk.
güle güle rexx. her zaman hatırlanacaksın... -
11. 27 mart 2020 bilim kurulu toplantısı kararları
- evde kalın.
- hastalığa yakalanmayın
- virüs bizden güçlü değil.
- cumhurbaşkanına teşekkür.
- kitap tavsiyesi.
- makul miktarda edebiyat paralama.
- istiklal marşı ve kapanış.
şeklinde alınacak kararlar. -
12. yazarların bu akşamki alkol tercihi
etil alkol. malum, virüsü öldürüyormuş...
-
13. türkiye'de en az çalışıp en iyi maaşı alan meslek
(bkz: milletvekili)
-
14. 27 mart 2020 boris johnson'ın covid-19 olması
görelim sürü bağışıklığını borisim.
uzaktan konuşmak kolaydı. -
15. berat albayrak'ın 47 bin liralık kalorifer peteği
sınırsız param olsa ve kırk yıl düşünsem aklıma “altın varaklı kalorifer peteği” gelmez. orhan veli’nin şiirinde “celal bayar’ın ahır uşağı kadar aristokrat” deyişi gibi absurd bir tamlama olur anca. örneğin “berat albayrak’ın altın varaklı kalörifer peteği kadar gereksizsin ulvi”. yaşamayı bilmeyen zenginlerin parayı nereye harcayacakları bulamadıkları an duydukları boşluk duygusuna merhem olarak bulunmuş bir şey altın varak. çok şey anlatıyor.
-
16. 27 mart 2020 mansur yavaş'ın attığı tweet
"değerli hemşehrilerim,
koronavirüs salgını nedeni ile işini ve gelirini kaybeden tüm ailelere düzenli olarak gıda yardımı ve nakit desteği sağlamak için hazırlığımızı tamamladık.
pazartesi günü detayları sizlere duyuracağız.
gün dayanışma günüdür, zorlukları birlikte aşacağız."
başkanım -
17. türkiye'de corona virüsün görüldüğü iller
madem hükümet açıklamıyor ekşi sözlük yazarları olarak bunu saptamamız gerektiğine inandığım durum... herkes bulunduğu il ve ilçeyi yazarak virüsün olup olmadığını yasarsa sağlıklı bi harita bulundurmuş oluruz. tüm yazarlara çağrımdır... burdur merkez: virüs yok..
edit: ankara sincan lokman hekim hastanesinde bir doktor ve eşinde de görüldüğü mesaj yoluyla bilgisi iletildi
edit 2: gelen bir mesaj daha iletiyorum; “muğla merkez vaka+olum
yozgat merkez vaka
derince/kocaeli vaka+olum
izmit/kocaeli vaka
gebze/kocaeli vaka
karsiyaka/izmir vaka
bostanli/izmir vaka
bunlar birebir doktor arkadaslardan aldigim bilgiler. ikinci kaynaklardan ogrendiklerime kefil olamam o yuzden yazmadim.” -
18. 27 mart 2020 covid-19 vakasının 5698'e yükselmesi
pozitif çıkma oranı %16 dan %27 ye çıktı. kamyonun frenleri patladı. önüne alanı götürecek
-
19. sokakta kalan çaresiz amca
edit 3: mutlu son... hepinizin yardımları için çok teşekkür ediyorum..
edit 2: kocaeli büyükşehir belediye başkanı tahir büyükakın sosyal medya'dan amcamızı misafir edeceğini söylemiş ancak geçici süreli misafir etmenin yeterli olmayacağını düşünüyorum. amcamızın hayatının kalan dönemini bir çatı altında geçirmesini sağlamamız lazım.
edit: amcamız sanıyorum gebze'de hacıhalil mahallesinde ki pasific petrolde yatıyormuş.
gebze belediyesi'nin twitter hesabından başlığı mesaj olarak atmak çözüm bulmak adına iyi bir başlangıç olabilir.
destek olan tüm yazarlara teşekkür ediyorum.
---
öncelikle hepinize sağlıklı günler diliyorum. biliyorsunuz dünya çok zor bir dönemden geçiyor, hepimiz çok zor şeyler yaşıyoruz. bununla ilgili bir çoğumuz evde karantina altında kalarak üzerimize düşeni yapıyoruz. ancak bunu yapamayan insanlar var sokakta.
ne zaman yardıma muhtaç birisi ekşi'de gündem olsa o kişiye yardım eli bir şekilde uzanıyor. bugün bir amcamızı gördüm instagram'da. gelin bu amcamızı gündeme taşıyıp yardım eli uzatılmasını sağlayalım.
video -
20. kim kardashian'ın lahmacuna ermeni pizzası demesi
ne desin, turkish pizza mı???
lahmacun, adı bile arapça et (lahm) ve hamur (acın) sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşan bir orta doğu yemeği. istanbul'da tanınması ve türkiye'ye yayılması çok da eski değil. en fazla 60-65 yıl...
hatta 1915 istanbul doğumlu aziz nesin lahmacunu pizza, hamburger gibi yabancı yiyeceklerle eş tutar ve hayatı boyunca hiç yememiş olmakla övünür:
"yaşamım boyunca bikez bile piza, hamburger, mc donalds gibi yabancı kökenli ve lahmacun gibi arap ağızlı ve söyleyişi ağdalı ve macunlu hazır yemeklerden hiç yemedim; ölene dek de kendi isteğimle yemeyeceğim.
bir kişinin tek başına bu tepkisinin farenin dağa küsmesi olduğunu, toplumsal olarak hiçbir işe yaramayacağını elbette biliyorum. olsun, elimden ancak buncası geliyor. bu yabancı kökenli içitleri içer ve bu yabancı kökenli yemekleri yersem, kendimi kültür emperyalizminin köleleştirdiklerinden haberi bile olmayanlardan biri olarak duyumsayacağım. toplumsal tepkiyi yaratmaya gücüm yetmediğinden, kahrolarak, kendi kendime bireysel tepkimi göstermekle kalıyorum."
ekleme: kaynak isteyenler oldu... aziz nesin, çuvala doldurulmuş kediler (istanbul: nesin yayıncılık, 1995), sayfa 96.
ilgili bölümü, aziz nesin'in doğrudan kendi yazım yeğlemeleriyle aktardım. -
21. 2 dakikalık kapı açmaya 100 tl alan çilingir
çilingir o parayı sen penseyle o kapıya vurup anahtarı düşürmeyi bilmediğin için alıyor, adam bilgisini satıyor, dolayısı ile normal olan ücrettir. bilgi kolay elde edilmiyor. olayın süre ile alakası yok.
-
22. türkiye 16. gün vs italya 16. gün
italya'da yanlış hatırlamıyorsam 6000-7000 civarı insan öldü. bu ülkede üzülerek söylüyorum her şey bittiğinde virüsten 50.000 kişi ölse o kadar normal karşılanır ki halkımız tarafından. şunu kabul etmek gerekir. insan hayatına hakkettiği değeri veren bir toplum değiliz. burada krizin ekonomik boyutu herkes tarafından kaç insanın hayatını kaybettiğinden daha çok önemseniyor. yeter ki ölen bizim yakınımız olmasın.
-
23. mahkemede avukat tutacak kadar cahil olmak
mesele derdini anlatabilmek, anlatamamak değil. özel uzmanlık gerektiren davalar haricinde, insanlar genelde süreleri kaçırmamak ve duruşmaları takip etmesi için avukat tutuyor. herkes adli süreçlerin işleyişine hakim değil sonuçta. ve millet işten izin alıp veya işini bırakıp duruşmaya mı gidecek?
-
24. güne almanca bir cümle bırak
-
25. 27 mart 2020 italya'da virüsten 919 kişinin ölmesi
lan ülkede yaşlı kalmayacak yardım etsinler artık şu ülkeye.
edit: konu italya olmuşken sözlüğün şirin payzın'a bir özür borçlu olduğunu düşünüyorum. superman sağlık bakanımız kuluçkadaki hastaların ateşinin yükseldiğini termal kameradan görebiliyordu hani...
(bkz: fahrettin koca'nın şirin payzın'a taktığı kapak) -
26. memur maaşlarının %50'si kesilsin önerisi
benden alıp bir işçiye işe verilmesi ve işinden olmaması karşılığında verilecekse ben varım. ama altın varaklı kalorifer peteği alınacaksa ben yohum.
-
27. mustafa cengiz'in milletten devlete destek çağrısı
valla sadece ufacık bir götüm kaldı. onu da cinsel yönelimim sebebi ile veremiyorum kusura bakmasın devletimiz.
-
28. corona nedeniyle ertelemek zorunda kalınan şey
herkes tatil planını, partileri, eğlenceleri ertelemiş. anlamadım ki bi beni mi vurdu bu siktimin virüsü. ertelemek zorunda kaldığım kredi kartı borçlarım, ev kiram, faturalarım ve daha nice irili ufaklı ödemem var. ama erteleyebilecek miyim ? hayır. çünkü bankalar "erteleriz ama faiz alırız" diyor. ev sahibim "veremiyorsan evden çık" diyor. devletimiz sağolsun "elektriğe zam yapmıycaz merak etmeyin" diyor.
adı sanı bilinmeyen bi afrika adasında yaşasam belki daha çok sosyal güvencem olurdu anasını satıyım. -
29. evde spor yapmak
birçok insanın sporu yalnızca vücut geliştirme olarak gördüğünü öğrendiğim başlık. insanlar fazladan 100-200 kalori atmak, terlemek ve kalp atış hızını yükseltmek için uğraşıyor, evde de çok güzel 200 kalori verebileceğiniz onlarca vücut ağırlığı kullanılan hareket yapılabilir. vücut geliştirmek istiyorsanız bakacağınız başlık evde vücut geliştirmek başlığıdır.
-
30. koç holding
ülkedeki bütün büyük holdingler mal mal bakarken; solunum cihazı üretimi için teknik altyapısını açmış ve divan otellerini de sağlık çalışanlarının hizmetine sunmuştur. bir zamanlar koç holding'i boykot eden geri zekalı fanatikler, solunum cihazlarını da boykot edecek mi acaba?
-
31. ekşi itiraf
giyindim. saçımı taradım. parfüm sıktım. salonda oturuyorum.
iyi geldi sanki. -
32. 27 mart 2020 meb açıklamaları
rezillik resmen. bir kısım mağdur olmasın diye başka bir kısmı mağdur etmek..
-
33. sözlükçülerin parfümleri
dior sauvage yazmayanı dövüyorlarmış
-
34. 27 mart 2020 hastane videosu
ayrıştırıcı, bölücü söylemler yapamadığı yerde akp süreci yönetemez demişti birisi.
bu daha iyi günlerimiz. -
35. ikinci el otomobil piyasası
ben de beğendiğim araçlara %30 hatta %40 altına teklif veriyorum 10 gündür dönen yoktu son 2 gündür ise gün yüzü görmemiş küfürler duyuyorum*.
ulan atmayın demiyorum az destekli sallayın oğlum 100 binlik arabaya 80 bin teklif veriyormuş dönen yokmuşta iki gündür tamam abi gel al diyorlarmış, sen bırak onu yediğin küfürleri yaz buraya dalga mı geçiyorsunuz milletle? -
36. kadınlar tipe mi paraya mı zekaya mı önem verir
sevgili olmak için tipe,
evlenmek için paraya,
gerçekten sevmek için zekaya. -
37. till lindemann'ın coronaya yakalanması
till virüsü de siker:) manş ı yüzerek geçecek kadar sağlıklı biri bu virüsten ölürse herkesi rahat rahat öldürür bu virüs.
-
38. türk ateisti
türkler sonradan ateist olur. çünkü yaşadığı toplum kadercidir. dinsel kavramların akılla açıklanamayacağını görür ve toplumla çatışmaya başlarsın. toplum tarafından dışlanma tehlikesi vardır. çok okumak zorundasındır. dinleri ve dinler tarihini okursun, felsefe ve psikoloji araştırırsın. inancı ve inanma isteğini anlarsın. tüm bunları yapabilirsen ateist olursun. aynı zamanda zekidir. çünkü tüm bu olanları yorumlayacak zekaya ihtiyaç vardır. onun için filozoflar ve bir çok bilim insanı ateisttir. kısaca az bilen çok inanır, çok bilense az inanır. çok bilip çok inanan hiç bir insan yoktur.
-
39. modern dünya çöküyor manevi yükseliş çağı başlıyor
doğru önermedir.
ilacı bulsunlar diye dua ediyoruz. -
40. atatürk havalimanı'nı hastaneye dönüştürme önerisi
istanbul büyükşehir belediye başkanı ekrem imamoğlu'nun koronavirüse karşı alınacak tedbirler kapsamında dile getirdiği fikir. imamoğlu, vaka sayısının hızlı artışının da göz önünde bulundurularak havayolu, karayolu ve metro ile erişim imkanı bulunan atatürk havalimanı'nın koronavirüsle mücadele edilen bir geçici hastaneye dönüştürülebileceğini söyledi.
link
edit 1: daha önce sözlükte de bu fikri dile getirenler olmuş ancak ilk defa resmi bir ağızdan duyuyoruz. o yüzden açıklamayı "imamoğlu'nun dile getirdiği fikir" olarak düzeltiyorum.
edit 2: 2018 yılında bilgi üniversitesi mimarlık bölümü, bitirme projesi kapsamında atatürk havalimanı ve haydarpaşa limanı'nın birer yerleşke olarak nasıl kullanılabileceği üzerine çalışmış. iki alan da yerleşke kurulumuna oldukça uygunmuş: (bkz: #104249019) -
41. coronavirüs'ün askeriyeye yayılması
askerliğini yapanlar bilir acemilikte kaptığınız virüs coronaya tur bindirir o yüzden sorun yok.
-
42. sars-cov-2
bayanlar baylar yine eğitici bir entry ile karşınızdayız. bu yazıda sars-cov-2 ile ilgili okuduğum akademik makalelerden derlediklerimi paylaşıyorum. sars-cov-2 virüsünün nasıl yayıldığını, yayılmasının ve ölüm oranlarının ülkelere göre neden farklılık gösterdiğini ve yazın gelmesiyle beraber ne gibi değişimler olabileceğinden bahsedeceğim. bu arada sağlık çalışanlarının gösterdiği özveri ve fedakarlıklardan ötürü hepsine teşekkür ediyorum. hemşireler, doktorlar, laboratuvardaki çalışanlar diğer tüm sağlık sektöründeki görevlilerin birçoğu mesayi yapıyor.. bize düşen onların görevlerini kolaylaştırmak.
kaynaklarımı elimden geldiğince paylaşmaya çalışacağım umarım faydası olur.
sarscov2 isminden de anlaşılacağı üzere sars'ın yakın akrabası o yüzden adı sars cov2 adı verildi. bu virüse evrimsel boyutta bakacak olursak, yarasa kaynaklı ve pangolin aracılığıyla insana geçmiş ve wuhandan yayılmış bir virüs. neden wuhan çünkü nüfus yoğunluğu çok yüksek ve yoğun bir şekilde hayvan üretiminin ve tüketiminin yapıldığı yer. fakat bu kadar yayılmasındaki en kritik nokta nüfuslarının yoğun olması.
virüsün ilk ortaya çıktığı zamana bakalım 31 ocak 2019 olarak görünüyor. salgının çin’de binleri bulması 25 ocakta oluyor. o dönem bu yoğun artışı chinise new year a bağlıyorum. insanlar o dönem birbiriyle daha çok temas edip yayılımı artırmış olmalı. ondan sonra zaten çığ gibi büyüdü.
sarscov2 yi anlamak için sars ı incelemenin daha doğru olacağını düşünüyorum.
sars da kasım aylarında ortaya çıkmış hong kong merkezli yani nüfusun yoğun olduğu bir bölgede'den yayıldı. sars'ın öldürücülük oranı %11 fakat yayılma hızı 0.4'tü. sarscov2'nin öldürücülük oranı ise %1-2 civarı fakat yayılma hızı 3. birini bazuka birini kalaşnikof olarak düşünebilirsiniz. bazukadan kaç kişi öldü bilmiyorum fakat kaleşnikof'tan 100 milyondan fazla insan öldüğü tahmin ediliyor. ilk etapta bazuka belki daha öldürücü ama kalaşnikof'u çok daha fazla insan kullandığı için çok daha fazla insanı öldürdü. sarscov2 de olan da budur. daha az öldürücü daha az zarar veriyor fakat spikeları sayesinde dokulara daha kolay tutunduğu için çok daha hızlı yayılıyor. virüsler sizi öldürmek için değil çoğalmak için evrimleşir.
sarscov2'nin yayılma hızını daha iyi anlamak için grip ile kıyaslayabiliriz. grib'in ne kadar bulasıcı oldugunu biliyoruz grip in yayılma hızı 1.4 sarscov2 nin ise 3. arada cok fark yok gibi görünse de gripte 10 geçişten sonra ilk bulaştıran 14 kişinin vakasınından sorumlu olurken, sarscov2 de bu sayı 59 bin oluyor. ingiliz aksanıyla dinleyince daha inandırıcı. prof hugh montgomery
dünya sağlık örgütüne göre bu kadar hızlı yayılan bir hastalıktan korunmak için en önemlisi ellerinizi sık sık yıkamak. virüs'ün en çok bulaştığı şeklin el kontamisyonu olduğu düşünülüyor. sosyal mesafe de hem risk grubundakileri hem de kendinizi korumak adına insanlarla aranızdaki mesafeye dikkat etmeli (az 1 metre) ellerinizi en yüzünüze ve gözünüze dokunmaktan kaçınmalı ateş, öksürük ve solunum güçlüğünüz varsa sağlık yardımına başvurmalısınız.
sars'ın semptomları ise ateş, kas ağrısı, yorgunluk, öksürük ve boğaz ağrısı. neredeyse tüm hastalarda ateş görülürken solunum güçlüğü sonrasında pnömoni. temel semptomlarda burun akıntısı yok aynı sarscov2 deki gibi. inkübasyon süresi 14 gün kuralı da aynı. sadece sars bir çok açıdan çok daha şiddetli bu yüzden de daha öldürücüydü.
sarscov2'nin semptomların görülme sıklıkları çinde yapılan bir çalışmaya göre; vakaların %87'sinde ateş, %68'inde kuru öksürük, %38'inde yorgunluk, %33'ünde balgam, %18'inde solunum yetmezliği, %15'inde kas veya eklem ağrısı, %14'ünde boğaz ağrısı, %13'ünde baş ağrısı görülmüştür.
sarscov2 de sars gibi ölüm oranında yaşa bağlı olarak büyük farklılık gösteriyor. sarsta bu oranlar 24 yaş ve altı için %1, 25 - 44 yaş arası %6, 45 - 64 yaş arası %15, 65 yaş ve üzerinde %50'dir. çinde yapılan bir araştırmaya göre ölüm oranları sarscov2'de ise; 0-9 yaş arası ölüm yok, 10-19 %0.2, 20-29 %0.2, 30-39 %0.2, 40-49 %0.4, 50-59 %1.3, 60-69 %3.6, 70-79 %8, 80 ve üzeri 14.8.
yine aynı araştırmaya göre sağlık sorunu yaştan daha belirleyici bir etkiye sahip ölüm oranlarında. hayatını kaybedenlerin %99'unun en az bir sağlık sorunu var. kardiyo vasküler hastalığı olanlar %10.5, diyabet %7.3, kronik solunum hastalığı %6.3, hipertansiyon %6, kanser %5.6.
tedavi için buradan ilaç filan önermeyeceğim tabii ki!. zhejiang universitesi'nin el kitabında vakalardan edindikleri tecrübeleri paylaşmışlar. teşhis ve tedavi açısından oldukça detaylı anlatımlar var. bu kitapçığın türkçesine şurdan ulaşabilirsiniz.
kitapta teşhis için özellikle ağır vakalar için enfeksiyon hastalıkları, gögüs hastalıkları, yoğun bakım ünitesi, tıbbi laboratuvar, radyoloji, ultrason, fizyoloji, solunum terapisi bölümlerindeki uzmanların vakaların teşhis ve tedavi seçeneklerini tartışabileceği multidisipliner videokonferans mekanizmaları oluşturulmuş.
teşhiste pcr tekniği ile nükleit aside bakılan referans testi olarak gösteriliyor. doğruluk oranı çok yüksek ve hızlı.
virüs izolasyonu ve kültür metedu yaklaşık 96 saatte cıkıyor.
serum antikor testi ise negatif nükleik asit testi olan şüpheli hastalar için kullanmışlar. antikor baktığı için semptomların görünmesinden 10 gün sonra ıgm 12 gün sonra ıgg saptanabiliyor.
ayrıca torasik görüntülemeyi hastaların taburcu edilmesinde özellikle yüksek çözünürlüklü bt ile görüntülenen akciğer görüntülerinde her iki lopta da görünen multifokal görünümün veya zemin cam opasitelerinin olduğu, bazı zemin cam opasitelerinde arnavut kaldırımı görünümü olduğunu belirtmişler ve vakaları görüntülerini de paylaşmışlar.
tedavi de ise neredeyse her vakada antiviral önermişler vakanın durumuna ve ağırlığına göre oksijen desteği, kortikosteroitler ve sonrasında sekonder gelişen bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotik önermişler. bu ilaçların hangi dönemde ve hangi dozlarda kullanılacagını hepsini detaylı bir şekilde belirtmişler. muhtemelen birçok ülkede bu prosedür uygulanıyor.
peki sarscov2'nin ülkelerdeki ölüm oranları neden farklılık gösteriyor? ülkelerdeki pozitif vakaların ölüm oranları birkaç faktöre göre değişiyor fakat en önemlisi testi nerde yaptığınız. almanya ve güney kore trafikte test yaptıkları için ölüm oranları çok düşük çıkıyor. çünkü trafikteki insanların yaş ortalaması hastanelere gidenlere göre çok daha düşük olmalı. almanya şu ana kadar 167 bin test yapmış 37300 vaka bulmuş. ve 206 ölü var ölüm oranı %0.5. güney kore de ise ölüm oranı %1.3. güney korenin yaptığı test sayısı 316 bin. almanya ve güney koredeki görünen vaka sayısı gerçek vaka sayısına yakın olmalı. zaten sarscov2'nin 30-40 yaşlarındaki öldürme oranı da %1 civardı. rastgele bir populasyon olarak düşünebileceğimiz diamond princess te ölüm oranı %1di. italya'da ölüm oranının yüksek görünmesinin sebebi muhtemelen italya sadece hastaneye gelenlere test yapıyor. ayrıca italyadaki görünen vaka sayısı gerçek vaka sayısına göre çok az. gerçek vaka sayısını en iyi ölçebileceğiniz parametre ölüm sayıları. genel populasyonda %1 ölüm oranı oldugunu düşünürsek ölüm sayısını 100 ile çarparsak ve bu kişilerin de başkalarına bulaştırdığını hesaba katarsak italyada'ki gerçek vaka sayısı birkaç milyon olduğunu varsayabiliriz.
genel olarak hastalığın yayılmasını ve etkisini artıran 3 faktör fark ettim. bunlar okuduklarımla örtüşüyor. birincisi sıcaklık ve nem, ikincisi ülkelerin nüfus yoğunluğu, üçüncüsü yaş ortalaması.
italya'ya bakarsak eğer bu 3 parametre açısından da şansız olduğunu görüyoruz. italya'nın neredeyse her bölgesi ve özellikle kuzeyinin nüfus yogunlugu fazla 206/km2, sıcaklık milanoda gece 2 gündüz 10 derece. italya'nın medyan yaşı ise 45 dünyadaki en yaşlı 6. ülke. çinde de bu şartlar açısından olumsuzdu. fakat çindeki hava sıcaklığı şu an yükseldi gündüz 20 derece üstüne çıktı. hem karantinanın hem muhtemelen milyonlar insanın enfekte olmasıyla vaka sayıları azaldı. araştırmalar sarscov2'nin plasitik ve paslanmaz çelik yüzeylerde %40 nemle 20 23c derecede 72 saat yaşarken. 4c derecede 28 gün yaşayabileceğini gösterdi. tabii ki bu araştırmalar bulaşabilirliğini göstermese de. sıcak ve tropik iklimlere sahip nüfus yoğunluğunun fazla olduğu ülkelerde vakaların kötü boyutlara ulaşmadığını görebiliyoruz. ayrıca maryland üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre vürus en çok yayıldığı yerler 5-11c arasında ve nemin düşük olduğu ülkeler.
endonezya filipin malezya hindistan gibi ülkeler bu virüsle çok etkili bir şekilde baş edebilecek ülkeler değil sıcak iklimde olmaları onlar adına büyük şans. nemin etkili olmasının sebeplerinden biri de kuru havada solunum sistemimizi koruyan mukus azalıyor ve daha savunmasız hale geliyoruz. ayrıca kuru havada coronavirüs çok daha uzun yaşıyor.
nüfus yogunluguna bakacak olursak eğer özellikle rusya bu konuda çok şanslı. balkan ülkelerinin de orta avrupaya kıyasla düşük. türkiye ise istanbulu bir kenara bırakırsak anadolu'nun nüfus yogunluğu düşük sayılabilir. fakat istanbul'un nüfus yogunlugu oldukça fazla olduğun için burda vakalr çok hızlı yayılacak gibi görünüyor. fakat türkiye'nin yaş ortalaması daha düşük italya'nın 45 iken türkiye'nin 31. ve türkiye'nin sıcaklığı daha yüksek.
10. ölümden sonra ülkelerin nasıl bir seyir izlediğini gösteren şöyle bir grafik var https://twitter.com/…us/1243075500702150658/photo/1 grafik italya zaten ölüm oranında çini nerdeyse 3'e katladı. ispanya da ölü sayısında çini geride bıraktı. fransa ve amerika'nın da geçeceği neredeyse kesin gibi. çinin nüfusunu ve nüfus yogunlugunu düşünürsek nasıl inanılmaz bir başarıya imza attığını görebiliyoruz. bu grafiğe türkiyeyi koyduğumuzda türkiye ispanyadan ingiltereden çok daha iyi durumda fakat veriler hala net tahmin yapmak için yeterli değil, daha yolun başındayız.
peki sıcaklığın yüksek olduğu avustralyada neden bu kadar vaka var? tekrar belirtelim ülkelerin açıkladığı sayılar buldukları vaka sayıları. avustralya 113 bin test yapmış buldukları vaka sayısı ise 2806 kaldı ki avustralyada 15 şubatta 15 vaka varmış. neredeyse 1 bucuk ayda 2800 vakaları var. türkiyede ise 33 bin test yapılmıs bulunan vaka sayısı 2433 ve ilk vaka türkiyede 10 martta görüldü. tabii bu farkın olusmasında nüfus yoğunluğunun da etkisi var. kuzey avrupa ülkelerinin nüfus yoğunlukları çok düşük olduğu için o bölgelerde hastalık neredeyse hiç yayılmıyor ya da çok yavaş yayılıyor. km2 başına düşen kişi sayısı isveçte 25, norveçte 14, finlandiya'da 18, rusyada 9 hindistanda 450. ülkelere göre nüfus yoğunluğu haritası
biz italya'nın yakşık 3 hafta gerisindeyiz. italya kadar ölüm olma ihtimali düşük türkiye'nin yaş ortalaması ve sıcaklık itibariyle. fakat ölüm sayısı binleri bulması çok büyük ihtimal umarım nispeten erken aldığımız önlemler işe yarar.
amerika için yapılan tahminler ise ürkütücü. bulaşıcı hastalıklar uzmanı tom frieden eğer amerikalıların %50si sarscov2 ye yakalanırsa 1.6 milyon kişinin öleceğini tahmin etti. amerika dünyanın en obez ülkesi olduğu için çok fazla diyabet hastası olduğunu göz önüne aldığımızda bu ihtimalin uzak olmadığını düşünebiliriz.
coronavirüsler zarflı virüslerdendir. zarflı virüsler ise nature da yayınlanan bir makaleye göre yoğun mevsimsellik gösterir. bunu sebebi virüsü koruyan yağ tabakası soğuk havalarda aktif olduğu için virüsü vücut dışındayken daha çok korur.
sars 2002'nin kasım ayında ortaya çıkıp 2003 ün ağustos ayında son buldu. iki epidemi de yaklaşık olarak aynı aylarda etkili oldu. sars'ın yayılma hızı sıcaklığın artmasıyla beraber ciddi oranda azaldı ve vaka sayıları düştü. sars vaka sayıları
vaka sayıları yazın azalsa dahi güney yarım kürede sıcaklık azalacağı için avustralya gibi ülkelerde salgı şiddetlenebilir ve diğer sezon tekrar kuzey yarımküreyi etkileyebilir. eğer sarstaki gibi bir düşüş olursa bu sağlık sektörünün daha iyi hazırlanması için bir mola olacaktır. sars tamamen bitti çünkü yayılması çok güçlü değildi sarscov2 çok daha hızlı yayılıyor o yüzden azalacağı kesin olsa da büyük ihtimal tamamen yok olmayacaktır. sürekli mutasyona uğrayan bu virüs. başka bir mutasyona uğrayıp diğer sezonda çok daha etkili gelebilir. gerçi evrimsel açıdan baktığımızda konağını öldüren virüslerin daha az yayıldığını öldürmeyenlerin ise daha çok yayılacağını varsaydığımızdan yayılma hızının artacağını ve öldürme oranının düşeceğini öngörebiliriz. fakat bu cok kücük oranlarda olacağından sayılara yansıması uzun sürer.
bu pandemiler ilk veya son değil domuz gribi ve kuş gribini hepimiz hatırlıyoruz. domuz gribinden dünyada yaklaşık 500 bin kişi öldü spanish flu dan ise 50 - 100 milyon arasında insan öldü. coronavirüsler ise 1960lardan beri biliniyor ve sürekli mutasyona uğruyorlar. insan eliyle yapılma ihtimali neredeyse yok.
biyoloji dersinde canlı mı cansız mı şakaları yaptığımız milyar yıldır bu dünyada olan virüsler, bizim kurduğumuz hayali sistemin ne kadar güçsüz, zayıf ve yapay olduğunu gösterdi. para, petrol vs gibi aşırı anlam yüklediğimiz araçlar değer kaybederken temel şeylerin değeri arttı. ülkeleri ve enstitülerin tekrar düşünmesi gereken şey silahlanmak yerine bilime ve sağlık sektörü gibi temel konulara eğilmeleri trump'ın görünmez düşman diye nitelendirdiği virüsleri bilim dünyası yaklaşık 100 yıldır görebiliyor...
kaynaklar https://sciencegeo.com/
https://www.worldometers.info/coronavirus/
https://ourworldindata.org/coronavirus
https://www.nature.com/articles/s41598-018-37481-y
https://evrimagaci.org/covid19
https://papers.ssrn.com/…rs.cfm?abstract_id=3550308
https://www.nejm.org/…mc2004973?query=featured_home
https://www.hindawi.com/journals/av/2011/734690/
https://www.journalofhospitalinfection.com/…ulltext
https://www.thinkglobalhealth.org/…illion-americans
https://nextstrain.org/ncov -
43. iibf'lilerin biz de hukuk dersi gördük demesi
hukukçuyum demiyoruz ki, hukuk dersi aldık diyoruz. (hatta dersleri)
ne yapsaydım; itiraz mı etseydim. hukuk okuyanlara ayıp olur ben bu dersi alamam mı deseydim.
ayrıca insan dediğin hak hukuk bilecek.
iyi ki almışım zamanında. -
44. ekşi sözlük dertleşecek insan veritabanı
bir kyk yurdunda tek başıma otururken içine dahil olduğum veritabanı.
not: hayır umreden gelmedim. -
45. 27 mart 2020 camilerden sela verilmesi
ezanfektan başladı
-
46. libidosu yüksek erkek
ilerisi değil fakiri abazandır, zengini çapkındır.
-
47. ilk corona virüsü kapan çinlinin tespiti
uluslararası zaytung bu site. oltalanmayınız.
-
48. erkeklerin kadınlarda baktığı ilk yer
kadın neresine bakılmasını istiyorsa orasını ön plana çıkarmıştır zaten ben de oraya bakarım.