uyanış büyük selçuklu adlı dizinin bugün trt'de ilk bölümü yayınlandı.
hayırlı uğurlu olsun.
diziyi genel anlamda beğendim.
lakin yandaşların yaptığı diğer diziler gibi, bu dizide de pek çok tarihi hata var. o yüzden bu diziyi bir "tarihi dizi" olarak değil de, bir masal, bir kurgu senaryo olarak değerlendirmek gerekir.
fakat bu dizi malum çevreler tarafından tarihi bir dizi olarak sunulduğu için, biz de o zaman dizideki bariz tarihi hataları yazalım.
malesef dizinin ilk bölümünde pek çok tarihi hata vardı.
hem de öyle böyle, affedilecek, mazur görülecek hatalar değil...
1-)her yandaş dizide olduğu gibi, bu dizimizde de sünni islam öğeleri ön plana çokça çıkarılmış.
örneğin selçuklu döneminde böyle bir bayrak ve flama yok.
https://i.ibb.co/c5hcy9t/uyn.jpg
üzerinde arapça yazılı bu bayrak ve flamaları hangi tarihi belgeye, kaynağa dayanarak diziye koydunuz acaba?
2-)alp arslan'ın ölümü...
dizide alp arslan, fethettiği kalenin komutanı tarafından şehit ediliyor.
doğrudur.
lakin, gerçekte esir alınan kale komutanı sultan alp arslan'ı hançer ile öldürüyor. lakin dizide bileğine sakladığı zehirli bir ok mekanizması ile öldürmüş. burada sanırım fantastik bir şeyler katmak istediler.
https://i.ibb.co/hdsvdd3/ok.jpg
keza, aynı savaşta melikşah'ın da yaralandığını görüyoruz dizide. normal tarihte melikşah'ın böyle bir muharebede yaralandığı bilgisi yok.
yine aynı savaşta nizamülmülk'ü balta kullanan bir savaşçı olarak görüyoruz ki, bu da nizamülmülk karakterine uymuyor.
tabi nizamülmülk'ün balta kullanan bir cengaver olması gerçek tarihe uymadığı gibi, alp arslan ve melikşah da yine en ön saflarda elde kılıç savaşan birer nefer gibiler.
https://i.ibb.co/wb5fs4y/uyn4.jpg
https://i.ibb.co/z4lxhqn/uyn2.jpg
https://i.ibb.co/8dmsgwx/uyn3.jpg
yahu hangi sultan, hangi başvezir en ön saflarda savaşmış acaba?
bonus; melikşah'ın vikingler gibi kalkanı ile düşman öldürdüğü sahne;
https://twitter.com/i/status/1310693494764249088
3-)dizide, 1072'deki muharebenin hemen sonrasında melikşah'ın oğlu sencer dünyaya geliyor. oysa ki sencer'in doğumu 1086.
yine sencer'in abisi ise dizideki tarihe göre ufak bir çocuk, oysa ki sencer'in abisi tapar'ın da doğumu bu tarihten sonra yani tapar'ın doğumu da 1082 yılında...
https://i.ibb.co/htw08jk/uyn5.jpg
bu arada melikşah'ın 2 oğlu daha var.
berkyaruk ve mahmut. dizide her ikisini de göremedik. oysa ki berkyaruk tapar'dan da sencer'den de büyük. 1080 doğumlu.
4-)dizide seferiye hatun, alp arslan'ın eşi, büyük hatun rolünde. lakin tarihteki diğer seferiye hatun da melikşah'ın eşi. yani tapar ve sencer'in anneleri de seferiye hatun. ama dizide tapar ve sencer'in annelerinin terken hatun olduğu işlenmiş.
https://i.ibb.co/htw08jk/uyn5.jpg
evet, terken hatun da melikşah'ın eşlerinden biridir, lakin sencer ve tapar'ın annesi değildir.
https://i.ibb.co/wnnq1gc/11.jpg
5-)alp arslan'ın vasiyeti; "kudüs'ü muhafaza edin, kontantiniyye'nin fethinin önünü açın..."
hani nerede bu vasiyet. bunu nereden uydurdunuz? buna dair kaynağınız nedir?
geçelim...
6-)dizide sencer, öksüz ve yetim çocukların devlet için yetiştirildiği bir obada büyütülüyor, gizli görevlere falan katılıyor, hatta haşhaşinlerin arasına sızıyor, babasını suikatten kurtarıyor...
oysa ki sencer saraylarda büyümüştür, hatta babasının ölümünden sonra da abisi berkyaruk ve kardeşi mahmut arasındaki taht kavgası esnasında, abisi berkyaruk tarafından horasan valisi ilan edilmiştir (henüz 10 yaşında).
https://i.ibb.co/jv88gdj/tpr.jpg
7-)hasan sabbah'ın melikşah'ın hayatını kurtarması vs...
https://i.ibb.co/vqhb9v3/hsn2.jpg
dizideki hasan sabbah karakteri de gerçekle örtüşmüyor.
öncelikle hasan sabbah melikşah'tan sadece birkaç yaş daha yaşlıdır. dizide hasan sabbah neredeyse nizamülmülk ile yaşıt. nizamülmülk bu ikisinden 35-40 yaş daha büyüktür oysa ki.
ayrıca, dizinin işlendiği tarih 1090-1092 yılları.
bu tarihlerde hasan sabbah çoktan alamut kalesi'ne çekilmişti, yani başkent isfahan'da, melikşah ve nizamülmülk'ün yakınında olması, melikşah'ın hayatını kurtarması, saraya girip çıkabilmesi mümkün değil...
ayrıca dizinin resmi twitter hesabında da hasan sabbah ile ilgili bu yanlışlık çok net vurgulanmış.
https://i.ibb.co/tbd4x48/hsn.jpg
dizinin resmi twitter hesabına göre hasan sabbah ve nizamülmülk aynı medresede okumuşlar. yukarıda da bahsettiğimiz üzre bu mümkün değil. zira nizamülmülk 1018 doğumlu, hasan sabbah ise 1050 doğumlu. aralarında 32 yaş fark var.
https://i.ibb.co/zwqbh2h/2b.jpg
8-)bir başka tarihi hata da bizans vurgusu. dizide bizans'tan bahsediliyor, yine dizinin resmi twitter hesabında bizans bahsi geçmekte.
https://i.ibb.co/yjkykhg/gks.jpg
oysa ki ne selçuklular, ne abbasiler, ne anadolu selçukluları ne de osmanlılar "bizans" diye bir kavram kullanmamışlardır. onlar bizans'a roma, doğu roma derlerdi. zira o dönem bizans diye bir kavram yoktu.
bizans kavramı sonradan uydurulma bir kavramdır (18-19. yüzyıllarda) ne roma, ne avrupa ne de islam ve çin kaynaklarında bizans diye bir ibare yoktur.
https://www.milliyet.com.tr/…adi-uydurmadir-1360909
9-)dizide anadolu selçukluları basit bir türkmen obası gibi gösterilmiş. oysa ki o tarihlerde 1090 ve civarı, anadolu selçukluları başkenti iznik olan dört başı mamur bir devletti.
https://i.ibb.co/74wgk6g/slc.jpg
yukarıda da bahsettiğim gibi, tarihler hiç uymuyor.
dizinin başladığı tarih 1072 yılı.
buradan yola çıkarsak, dizinin işlendiği tarihte sencer 20 yaşında desek, dizinin işlendiği tarih 1092 olur. hadi biz buna 1090 diyelim, zira melikşah 1092'de ölüyor zaten...
yani tarihler uymadığı için nereden tutarsak elimizde kalıyor dizi arkadaşlar. hiçbir tarihi gerçek dizide işlenen tarihe uymuyor.
ama kılıç arslan'ın melikşah'ın elinde tutuklu olduğundan yola çıkarsak, kılıç arslan 1092'de anadolu selçuklu tahtına geçti, yani demek ki dizinin işlendiği tarih 1090-1091 olabilir.
yine dizide kutalmışoğlu süleyman şah'ın, melikşah ile girdiği savaşta öldürüldüğü işlenmiş. lakin kutalmışoğlu süleyman şah, suriye selçukluları ile halep yakınlarında yaptıkları bir savaşta ölmüştür.
dediğim gibi, tarihler uyuşmuyor, kişiler uyuşmuyor, olay örgüleri uyuşmuyor...
nereden tutarsan elinde kalıyor.
bu kadar para harcıyorsunuz, 82 milyonun vergileri ile milyonlarca liralık bütçelerle dizi çekiyorsunuz.
biraz dikkat, biraz özen, biraz gerçek tarih istiyoruz.
çok şey mi istiyoruz???
bakın trt eskiden bu konuda çok başarılıydı.
kuruluş osmancık, küçük ağa, kurtuluş ve cumhuriyet gibi muhteşem diziler seyrettik trt sayesinde.
ama diriliş ertuğrul ve uyanış büyük selçuklu resmen tarihi hatalarla dolu iki fantastik dizi.
bari diziye ejderhalar falan da katın da game of thrones özlemimiz dinsin...
edit: son olarak şunu da ilave etmeden geçemeyeceğim.
yukarıda da bahsettiğimiz üzre dizinin geçtiği tarihler 1090-1091 yılları.
ve gerek melikşah, gerek nizamülmülk ve devlet kademesi sünni islam inancına sahip.
oysa ki bu tarihten çok önce, bağdat'ta nizamiye medresesi din alimleri konferansı düzenlenmiş, bu konferansta 10 abbasi sünni, 10 caferi şii din bilgini melikşah ve nizamülmülk huzurunda dini konuları tartışmışlar ve konferans sonunda melikşah; "caferilerin görüşü mantıklı ve haktır, ehlisünnet ise batıldır" diyerek veziri nizamülmülk ile birlikte şii-caferi inancını seçmiştir.
kaynak;
https://www.islamkutuphanesi.com/…i/icindekiler.htm
yani dizide işlenildiği gibi melikşah, ehli sünnet sünni islam inancına sahip değildi...
bakalım ilerleyen bölümlerde neler göreceğiz...
uyanış büyük selçuklu
-
-
tarihsel açıdan yine hiçbir gerçekliği olmayacak siyasal islamcı dizisi. hangi millete ait olursa olsun bu tarz tarihi dizileri çok severim lakin "tarihimiz" diyip izleyecek andavallara da şimdiden allah akıl fikir versin demek düşer.
diriliş, kuruluş vs bu dizilerde gerçeklik aramamanız gerekmesinin en büyük nedeni o döneme dair çok kısıtlı belge bulunması zira türk toplumları yazılı belgelerden ziyade sırtlarını kulaktan kulağa aktarılan destanlara yaslamışlardır, bu sebeple bizim tarafımızdan dönemi anlatan yazılı kaynak yok gibi bir şeydir 1400'lere kadar neredeyse. hatta en bilinen dönemin eserlerinden aşıkpaşazade'nin tarihçesi bile kronolojik bir tarihçeden ziyade destandan hallicedir. osmanlı'nın gerçekten kayı boyundan olup olmadığı bile hala daha tartışmalıdır (en iyi osmanlı tarihçilerimizden halil inalcık olmadığını söyler). o zamanlara dair bilgimiz ise genellikle farklı milletler tarafından kaleme alınanlardır, mesela osmanlı'nın kuruluş dönemi için çoğu belge aslında bizans'a aittir. bir örnek vermek gerekirse; kuruluş osman'da osman gazi tam bir bela mıknatısı gibi aktarılmış ve önüne gelenle savaşa girmiş, tüm dünyayı karşısına almış gibi yansıtılmıştır fakat bizans kaynaklarına göre osman gazi çevredeki çoğu tekfur ve bölgede yaşayan hristiyan halk tarafından oldukça sevilen bir beydir. hatta osmancık ismi ile anılır.
haliyle tarih motifli bir dizi olarak bakılabilir fakat "tarihimiz" denilerek izlenemez, zaten o döneme ait ne bir dizi ne film çekilebilir yukarıda anlattığım sebeplerden ötürü. çünkü elinizde materyal yok. ne anlatacaklar? işlerine geleni ve osman - bala hatun dramasının benzerini.
ha ama bak uyanış, diriliş, kuruluş falan gidiyoruz sıçış vahdettin çekilebilir, onunla ilgili çok kaynak var.