trappist 1

  • m8 sınıfı soğuk bir cüce olduğundan yaşam aramak için ilk bakılan yıldızlardan değil. bunun bazı sebepleri var tabii ki;

    * birisi yazmış diye belirteyim güneş'e benzemiyor. güneş orta büyüklükte g sınıfı bir yıldız.

    * bir yıldızın yaşam için uygun olması, kütlesine çok bağlı. yıldızların kütlesiyle yaşam süreleri birbirine zıt yani yıldız ne kadar büyük olursa yaşamı da o denli kısa olur. örneğin o sınıfı ya da b sınıfı yıldızlar, büyük kütleli olduklarından yaşamları en fazla birkaç yüz milyon yıl sürer. ardından hiper ya da süper nova patlamalarıyla sona erer. böyle bir yıldızın çevresinde, yaşam bölgesinde olsa bile hayatın ortaya çıkması imkansız gibi bir şey. kaldı ki yaşam ortaya çıksa bile sürekliliği sağlanamaz. hem yıldızın ömrü bakımından hem de aktiviteleri bakımından. genç yıldızlar istikrarsızdır, güneş patlamaları daha yoğundur. yörüngesindeki gezegenleri yakıp kavuracak kadar. hızlı yaşayıp genç ölürler.

    o zaman neye bakmak gerekir görece ömrü daha uzun (birkaç milyar yıldan, yüz milyar yıla kadar) ömrü olanlara güneş bunlardan biri örneğin sirius a bunlardan biri ki onun da kütlesi güneşten daha fazla ve ömrü 4-5 milyar yıl kadar. ya da epsilon eridani, k sınıfı genç bir yıldız. tahmini ömrü 30 milyar yıl kadar. üstelik onun da etrafında epsilon eridani b, epsilon eridani c isimli gezegenler var. dünyanın güneşe olan uzaklığın yarısı kadar bir yörüngede dolanıyorlar ama yıldız güneş'e göre daha soğuk olduğundan sıcaklık açısından dünya'ya benziyorlar. şu an için değil ama bbirkaç milyar yıl sonra epsilon eridanı daha da sıcak ve daha istikrarlı olduğunda yaşam için çok çok uygun koşullar sağlayacaktır diye tahmin ediyoruz.

    ancak belirtmek gerekir ki yıldızı yakın olmanın da güneş patlamaları dışında zararları var; ilki radyasyon tabii ki direkt ömür törpüsü. ayrıca yıldızına bu kadar yakın olunca gezegenin hep aynı yüzü yıldıza bakıyor. bu da yaşam için iyi değil tabii mesela merkür'ün güneşe bakan tarafındaki sıcaklığı 200 derecenin üstündeyken, ebedi karanlığa mahkum kısmındaki sıcaklık -200 derecelerde. bu kadar büyük ısı farkı varken yaşam mümkün mü? atmosfer zaten ayrı bir olay. olur, olmaz ama olsa bile gezegenin güneşe olan yakınlından dolayı kendi ekseni etrafındaki hız şiddetli fırtınalara yol açacaktır. dolayısıyla gezegen yaşam dostu olmayacaktır.

    trappist-1'e ve gezegenlerine dönersek, yıldızın ömrü muhtemelen 4-5 trilyon yıl kadar sürecek, evren tamamen dağıldığında, büyük yıldızlar patlayıp yok olduğunda, gökyüzünde sönmüş yıldızlarla (kahverengi cüceler, kırmızı cüceler, nötron yıldızları vs.) beyaz cüceler kaldığında bile gezegenler yıldızlarından ısı ve ışık almaya devam edecekler. üstelik yıldız giderek daha da ısınacak (gerçi bu, kaç yüz milyar yıl sürer bilemedim?) ve yıldız patlamaları çok çok nadir gerçekleşecek yani yıldız o bakımdan istikrarlı olacak. ancak yaşamın ortaya çıkması için sadece yıldız ve gezegenlerin tiplerinin ve konumlarının uygun olması yetmiyor. yakınlarında yaşamı tehdit edecek yıldızların olmaması lazım. dibinizde süpernova patlaması olduğunu düşünün. gama ışın patlaması zaten geçiyorum. yani nispeten diğer tehlikeli gök cisimlerinden uzak olmakta fayda var. ama geçmişte bir hypernova ya da süpernova patlamasının olması da gerek. çünkü yaşam için gerekli olan elementler ancak onlarda oluşuyor.

    trappist-1 ve gezegenleri bunlara uyuyor mu bilmiyorum :)

    not: entry böyle biraz dağınık oldu, aceleye geldi. ek bilgilerle güncellenecek.