bu kısım "ben bu işten hiçbir sey anlamadım arkadaş" diyenler için:
diyelim ki bir kumbaranız var ve elinize para geçtikce bu kumbaraya para koyuyorsunuz. bu kumbara odanda duruyor ve annen bunu biliyor. annen ara ara gelip kumbaranda ne kadar olduğunu ne kadar harcadığına falan bakıyor. bir gün annenin senin paralarını görmesini iştemiyorsun. arkadaşin ahmetin evine gidip odasındaki çekmeceye ayrı bir kumbara daha koyuyorsun ve üstüne ismini yazıyorsun karışmasın diye. ahmetin annesi çalışan biri olduğu için cok meşgul ve ahmetin odasını kontrol edecek zamanı yok. yani paraların ahmetin odasında durucak ve annelerinizin haberi olmadığı bir sır olarak kalacak. sonra mahalledeki çocuklar bu fikrin çok mantıklı olduğunu düşünüp herkes kumbarasını ahmetlerin eve getirip ahmetin odasındaki çekmeceye koyuyor. artık ahmetin çekmeceleri herkesin kumbarasiyla dolup tasiyor. bir gün ahmetin annesi işten erken gelip ahmetin odasına bakıyor ve oda kumbara dolu. ahmetin annesi çok sinirleniyor ve herkesin annesini arayıp olayı söylüyor. herkes bunu kötü bir düşünceyle yapmadı aslında. hasanın abisi hasanın kumbarasından sürekli para aşırdığı için kumbarasını buraya getirdi. ayşe kumbarasını buraya getirdi çünkü annesine doğum gününde hediye alacak ve annesi bilmeden ona süpriz yapacaktı. çetin sırf eğlenceli diye kumbarasını buraya getirdi. ama bir çok çocuk da kötü niyetlerle buraya geldi. tayyip arkadaşlarının paralarını çalıyordu ve annesinin haberi olmasını istemiyordu, ondan kumbarasını buraya getirmişti. bilal ise annesinin çantasından para aşırıyordu. necmi diyete başlamıştı ve annesinin o paralarla şeker aldığını bilmesini istemiyordu. gerçek hayatta çok önemli insanlar kumbaralarını panamada saklarken yakalandılar. yakın zamanda da kimin iyi niyetli kimin kötü niyetli olduğunu öğreneceğiz. aslında herkesin başı dertte çünkü bişeyleri gizli tutmak yasalara aykırı.
diğer bir yorum da gerçekte bu insanları kontrol edebilen bir güç olmadığı. yani aslında "anneleri" yok bu çocukların. dünyanın en zengin, en güçlü insanları bunlar. yani bir şekilde ört bas edilecektir. tüm dünyaya bu kişilerin yargılanmasının gayet adaletli bir şekilde yapıldığı lanse edilecek, soruşturma sırasında bazı savcılar izine ayrılacak, sonrasında bir kaç magazin şovu yapılıp insanlar uyutulmaya devam edilecek.
bu kısım da "anladım ama gerçek hayattaki iz düşümü nedir?" diyenler için:
bildiğiniz üzere gelir vergisi diye bir vergi var. bunu şirketler de ödemek zorunda. ama şirket harcamaları (business expenses) vergi dışıdır yani eğer bir şirket kazandığı parayı harcarsa o harcamadan vergi alınmaz. burası elde dursun. şimdi 100 milyon dolar kazancı olan bir şirketiniz olduğunu varsayalım. bunun yaklaşık 30 milyon dolarını vergi olarak devlete ödeyeceksiniz. gerçekten çok para. şimdi çok iyi kalpli bir insan olduğunu farzedelim. zengin insanlar ne yapar? zengin insanlarla takılır; etiler de takılmaya gidip cool hareketler yaparken birden bu verdiğin 30 milyon dolar vergi işinin ne kadar berbat olduğundan dem vuruyorsun. herkes bir anda sana gülmeye başlıyor. "cidden ödüyor musun onu? ahahahahaah" diye senle dalga geçip hor görüyorlar. "gel bize takıl burada o paraları harca ki şirketin karı 0$ a yakın olsun ve gelir vergisi ödeme, kapişşş?" diye de aklını karıştırıyorlar. şirketin kazancından kendin bireysel harcama yapamazsın. bu yasalara aykırı. sen de gidiyorsun panama'daki sahte bir şirkete parayı gönderiyorsun ve o şirketle iş yapmışcasına bu parayı şirket harcamaları diye geçiriyorsun.(gönderilen para bu sahte şirketin kazancı olarak geçecek, evet ama panamadaki vergiler çok cok az olduğundan bir şey etki etmiyor) evet bu şirkette senin arkadaşlarınla aynı hukuk firmasini kullanan bir şirket (bkz: mossack fonseca). 90 milyon dolar para transfer ediyorsun ve sadece 10 milyon dolar karın gözüküyor. ondan da 3 milyon dolar vergi ödemiş oluyorsun. 30 yerine 3 milyon dolar vergi demek 27 milyon dolar paranon sana kalmaso. ne olmuş oldu bu milyar dolar değerlemeye sahip şirketler devletten ve halktan yine milyarlarca dolar çalmış oldu. porsche’uyla gece kulüplerinden gece kulüplerine akıp rezidansında keyif süren o zenginler yine yarın çocuğunun okul aidatını nasıl ödeyeceğini düşünüp sobasında topladığı gazeteleri yakmaya çalışan gecekondu sakini fakir insanların paralarını çalmış oldu. neyse olayın aslına dönersek her gerçek elbet bir gün gün yüzüne çıkıyor. buna ek olarak panamadaki offshore şirketleri paranın kaynağını, nereye gittiğini, sahibini açıklamak zorunda değiller. yani bu şirketler ağır suçlardan kazanılan paraları saklayabiliyorlar. terör finansörlüğü, insan trafiği, uyuşturucu trafiği, dolandırıcılık, yolsuzluk, silah trafiği... ki zaten 2014'de suriye hava kuvvetlerine panamalı şirketlerin yakıt temini ettiği yönünde suçlamalar yapıldı. yine aynı sene amerika ve ingiltere dahil bir çok devlet bu şirketlerle iş yapmayı yasakladı. şimdi de suriye savaşı devam ederken bir küresel soruşturmayla panamalı bir hukuk firmasının bu şirketlerin çalışmasına yardım ettiği ortaya çıktı. tüm şirketlere şu interaktif haritadan bakılabilir
şimdi hemen gelip yabancı kaynaklardan görmüşsün piyyyy diyenler olacağı için şimdiden diyeyim bu yazdıklarımı da ben başka yerlerde okudum, ve buraya türkçeleştirerek yazmaya çalıştım. insanların yararına olacağını düşündüm. emeğe saygı.
bir diğer değinmek istediğim konu da türk insanının dünyada olanlardan ne kadar da izole olduğu. snowden son yılların en büyük bilgilerini sızdırıyor ve türkiyenin %90 ının bundan haberi yok. hadi o amerikayla ilgili diye savunduk, bir wikileaks oluyor dünyayı sallıyor yine bizim insanımızın hiçbir haberi yok. bu cahillikle alakalı da değil. boğaziçinde elektrik elektronik ve fizik çapı yapan arkadaşımın elon musk diye birinin varlığından haberi yok. tesla, spacex hak getire hiç girmiyorum. lütfen dünyada olan bitenleri takip edip ders çıkarın. ingilizce bir sürü süper kaynak var hadi ingilizceniz yok diyelim gazetelerin dünya başlıklarını takip etmeye çalışın.