orhan pamuk

  • hala 20. yy'ın ikinci yarısının ezberi ile yaşadığımızı bize gösteren edebiyatçı. neden "aktivist" olmadığını sorgulamanın bundan başka sebebi olamaz çünkü.

    bakın aydınların bir halkı değiştirebileceğine olan inanç, 70'lerin sonunda çöktü. biz artık biliyoruz ki, aydınlar bir halkı dönüştüremez. öyleyse böyle beyhude bir çabaya hayatlarını adamalarını beklemek haksızlık. orhan pamuk gibi çok yetenekli edebiyatçıların, edebiyattan kısıp kendilerini topluma adamaları, basbayağı kendi yeteneklerine ihanetten başka bir şey değil bugün.

    marquez kolombiya'yı, neruda şili'yi, lorca ispanya'yı değiştiremedi. orhan pamuk da, sizin saplantılı bir biçimde olmasını arzu ettiğiniz aktiviste dönüşse idi, o da değiştiremeyecekti bu ülkeyi.

    pamuk hiçbir zaman bir aktivist olmak istemedi. çünkü hayatı boyunca hiçbir siyasi görüşe kendini adayacak kadar yakınlık duymadı. bunu eserlerindeki düz siyasi yaklaşımlardan anlıyoruz. örneğin manzaradan parçalar ktabı, onun siyasi fikirlerine en çok yer verdiği denemelerden oluşur. oradaki siyasi fikirler o kadar yüzeyseldir ki, pamuk'un siyaset üzerine hayatı boyunca kafa yormadığını düşünürsünüz ister istemez.

    çünkü vakti olmamıştır. çünkü orhan pamuk büyük bir edebiyat tarihçisidir. siyaset okumaları yapmak yerine, ömrünü edebiyat okumaları yaparak geçirmiştir. bugün dünyada, orhan pamuk'tan daha üstün bir dostoyevski uzmanı bulamazsınız. keza ülke sınırları içinde ondan daha fazla türk edebiyatı klasiklerine hakim birine de rastlayamazsınız. bunlar vahiy ile olmaz nitekim. hayatınızı bu alana adamanız gerekir.

    orhan pamuk, ilgi duyduğu edebiyat alanında hem büyük bir yetenektir, hem de muazzam bir bilgi birikimine sahiptir. edebiyat konusunda orhan pamuk kadar birikime sahip olanların, siyaset konusuna ayıracak zamanları olmaması doğaldır.

    orhan pamuk, türk edebiyat tarihinin en büyük romanının altında imzası olan dev bir romancıdır. onu eleştirebileceğim iki nokta var: birincisi, bu muazzam yeteneğini her romanında gösterememiştir; ikincisi ise, dünya edebiyat tarihine ilişkin birikimini içeren birkaç eser yayınlamamıştır.