ingiltere parlamentosu

  • parlamentonun her yıl tekrarlanan açılış töreni başlıbaşına bir müsameredir. kurum başına tarihinde gelen her önemli olaydan bir teamül kazana kazana tekrarlanılması şart haline gelmiş absürd bir sürü olayı tekrarlar. sıradan gidersek :

    * mahzenlerin aranması. gunpowder plot diye bildiğimiz olayın ertesinde teamül haline gelmiştir. bugün herkesin v for vendetta ile tanıdığı guy fawkes ve yoldaşlarının 1605 yılında parlementoyu yine bir açılış töreninde uçurmasına ramak kalması yüzünden parlamento açılış günün sabahında mahzenler hala didik didik aranır. şu an sembolik olarak aransa bile 411 yıldır her sene aranmaktadır.

    * buckingham sarayında kraliçe (ya da kral artık hangi yıldaysak) parlamento'ya gitmek için binadan çıkmadan hazinedar, maliyeci, odabaşı hükümdara beyaz asalarını verirler. hükümdar dönünceye kadar odabaşı hapsedilir veya gözetim altında tutulur. bunun da nedeni odabaşının aslında bir parlamenter rütbe olması ve durumun cromwell yüzünden kafası kesilen kral 1. charles'ın dönemine karşı zamanında bir önlem olarak getirilmiş olmasıdır. hesapta hükümdar yine düşman bir parlamentoyu açmaya gidip de dönmezse sarayda loyalistlerin ellerinde bir miktar koz olacak.

    * westminster sarayından kraliyet mücevherleri ve tacı gelir. devlet kılıcı ve devasa kırmızı maintenance pelerini de esvap odasında hazırlanır.

    * kraliçe parlamento'ya günlük kıyafetleriyle vararak victoria kulesinin altındaki kralın kapısından girer. ardından robing room'a yani esvap odasına gider. burada kraliyet mücevherlerini ve tacını giyer. duvarda kral 1. charles'ın idam emri çerçeveli olarak bulunmaktadır. bir nevi hükümdara çok ileri giderse neler olabileceğini 1660 lardan beri hatırlatmaktadırlar.

    * lordlar kamarası üyeleri kırmızı salonlarında kırmızı pelerinleri kürkleri ve pudralı peruklarını (bazıları) giyerek bekler. avam kamarası ise bildik günlük kıyafetlerle yeşil salonda toplanarak açılış saatini bekler.

    * kraliçe lordlar kamarasına girer ve tahtına oturur. yanında veliaht prens ve eşi de vardır. kraliçe oturmalarını söyleyene kadar lordlar oturmazlar.

    * ardından avam kamarası çağırılır. has odabaşı (great chamberlain) asasını kaldırarak çok spesifik bir rütbeli olan gentleman usher of the black rod ("kara değnekli centilmen mihmandar"* gibi)'a avam kamarasını lordlar kamarasına getirmesini söyler. kara değnekçi eskortlarıyla beraber avam kamarasına ilerler. yanlarında bu sırada bir de polis komiseri vardır ve insanlara şapkalarını çıkartmaları için bağırır.

    * kara değnekçi avam kamarası kapısına geldiğinde kapılar suratına kapatılır. bunun da nedeni 1642 yılında 1. charles'ın oliver cromwell ile beş asi parlamenteri suçüstü tevkif etmek istemesidir. ona tepki halen sürmektedir. o günden bu güne hiçbir ingiliz hükümdarı avam kamarasına adım atamamıştır. elçisine de sembolik olarak avam kamarasının bağımsızlığını hatırlatırcasına kapılar bir kez kapatılır. kara değnekçi değneğiyle kapıya üç kez vurur ve black rod, open the doors diye (açın kapıları kara değnek geldi) bağırır. öyle ki kapının aynı noktasına 400 yıldır vurula vurula orası oyulmuştur. kapılar açıldığı gibi avam kamarası merkezinde kara değnekçi geldi diye bağırılır. müsamerenin ikinci perdesine geçilir. bu arada şu anki black rod/kara değnek bir ingiliz tümgeneralidir.

    * kara değnekli centilmen girişte ortada ve huzurda olmak üzere üç kez selam verir. son selamından sonra meclis başkanına (speaker) hitaben, "sayın başkan, kraliçe bu saygın meclisi (bu sırada duraklayıp meclisin iki yakasına muhafazakar ve işçi sıralarına baş selamı eder) bir an evvel kendilerine katılmalarını emrediyor" der ve resmen çağırır. bunun üzerine başkan da ayağa kalkar ve avam kamarası da onunla beraber yürümeye başlar. teamül uyarınca yol boyunca şakalar ve hafif muhabbetle devam edilir. avam avam olduğunu göstermek ister gibi bir hava vardır.

    * unutmadan başbakan ve muhalefet partisi liderinin tam önlerinde devasa pirinç kaplı ağır bir gürz vardır. avam kamarasının odabaşı bu gürzü sırtına alarak yola koyulur.

    * avam kamarası lordlar kamarasına geldiğinde oturmaz. zira oturacak bir yer yoktur kendilerine. halen avamdırlar. bar denilen genişçe balkonun dibinde durarak kraliçeye en uzak yerde lordların arkasında onların sırtlarını görerek kraliçeyi dinlemeye hazırlanırlar. gürzü taşıyan adam da sırtında dev gürzle konuşmayı kımıldamadan dinler.

    * kraliçe bu sırada o yılki parlamento planını alır. keçi derisinden parşömene yazılmış olan kağıdın içeriğini de arkalarda ayakta duran başbakan yazmıştır. kraliçe o yıl neler yapılacak neler yapılmayacak tek tek okur ve tüm parlamento üyelerinin görüşmelerinde tanrının kendilerine yardımcı olmasını söyleyerek parlamentoyu terkeder. hükümdar alkışlanmaz veya negatif bir tepki almaz. bu sessizlik 1998'de bir kez bozulmuştur. o yıl kraliçe babadan oğula geçen ünvanların kaldırılmasına dair bir maddeyi okurken işçi partisinden bazı delegeler "ha şöyle" tarzında sosyalist tandanslı bağrışmışlar lordların ise kan beynine çıkmış kraliçenin huzurunda itiş kakış yaşanmıştır. kraliçe konuşmada duraklamamış ancak o yıl sesi çıkanlardan bayağı da bir ünvan kaybeden olmuştur.

    * konuşma bittikten sonra parlamentonun iki tarafı lordlar ve avam kendi bölümlerine dönerek "kraliçenin alçakgönüllü konuşması" nı takdir eden konuşmalar yaparlar. avam kamarası bunu hatta gider oylar.

    bu yılki (2016) daki parlamento açılışı da geçen haftaydı. buradan ayrıntıları izleyebilirsiniz.