ailesiyle yemek yerken polis içeri giriyor kimlik sormaya başlıyor, her hak hukuk bilen gibi baro başkanı statüsünü belirtmeden yasal dayanak soruyor, polis dayanak yok biz devletiz deyip adamı gözaltına alıyor. bir insanın ailesiyle yemek yerken rahatsız edilmeme hakkı olmalı, bu çok kutsal bir hak değil sıradan bir hak. yasal mevzuat açık kolluk görevlisi rastgele kimlik kontrolü yapamaz.
pvsk 4/a: durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.
ailesiyle yemek yiyen bir insan hangi makul sebeple rahatsız edilip kimlik sorgusuna muhatap tutuluyor? adam taşkınlık mı yapmış?
ek bilgi;
bana yazılan mesajlarda bazı insanlar kolluğun bahse konu olayda herhangi bir evrak göstermek zorunda olmaksızın, sadece kimliğini göstererek kimlik kontrolü yapabileceğini iddia etmekte, bu konu üzerine yaptığım araştırma sonucunda şunu diyebilirim;
olayımızda açıkça durdurma yetkisinin kullanımı söz konusu restoranda ailesiyle yemek yerken bir insanın yanına kolluğun gelmesi ve kimlik sorması açıkça bir durdurmadır; çünkü ortada kimlik sormak için vuku bulan bir olay yok.
durdurma yetkisinin kullanılabilmesi, 4/a maddesinin ikinci fıkrası hükmü ile kolluğun tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebinin bulunması ön koşuluna bağlanmıştır. makul sebep ya da makul şüphe nedir? makul sebep akla ve mantığa uygun sebeptir.
pvsk durdurma nedenlerini, yani kişileri ve araçları durdurma hususunda makul bir şüpheye ulaşmış kolluğun hangi nedenlere dayanarak bu yetkisini kullanabileceği meselesini 4/a maddesinin birinci fıkrası hükmünde dört grup halinde düzenlemiştir. buna göre kolluk, adli ve önleme aramaları yönetmeliğinin “durdurma ve kontrol işlemlerini düzenleyen 27. maddesinin ikinci fıkrası hükmünden de hareketle somut olayda tecrübesine dayanarak, içinde bulunduğu durumdan ve izlediği davranışlardan,
a) bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,
b) suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç
veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,
c) hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek veya
d) kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek hususlarında kanaat elde ederse kişileri ve araçları durdurabilecektir.
somut olayda sayılan bu dört sebebin de bir arada bulunması gerekmemekte, sadece bir sebep olsa dahi yeterli. videosu her yerde yayınlanan olayda dört durumdan biri yok, öyleyse kolluk kendiliğinden restoran içinde kimlik kontrolü yapamaz. bu kimlik kontrolünün ve durdurmanın yapılması için varsa alınan yazılı bir karar bu kararı vatandaşın memura sormasında hukuka aykırılık veya saygısızlık yok. bilakis kanuna ve hukuka saygı var.
kimlik sorma yetkisi her yerde her zaman kullanabilir mi sorusunu önleme tedbiri çerçevesinde ve adli bir işlem yapılırken ayrı ayrı değerlendirmek gerekiyor. kimlik sorma yetkisi bir suç veya kabahatin işlenmesini ya da kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla kullanıldığında önleme tedbiri niteliği
taşırken, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini ya da hakkında yakalama emri veya zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek amacıyla yapılması halinde ise adli bir görev ve yetki olarak karşımıza çıkıyor. kolluk, bir kişiye kimliğini ya durdurma yetkisinin doğduğu hallerde (m. 4/a 3) ya da genel olarak kolluk görevini yerine getirirken (m. 4/a-8) sorabilir. kimlik sorma işlemi sırasında kolluğun kendisinin kolluk mensubu olduğunu belirleyen belgeyi göstermesi m. 4/a-8 gereği zorunludur. video'daki olayda önleme tedbiri niteliğinde bir kimlik sorma olduğu için bu konuda kolluğun almış olduğu yazılı bir karar olması gerek, işte videodaki şahıs da o kararı soruyor.