birine senden çok yaşamış olduğu için saygı duymak

  • doğu toplumlarında geçerlidir. bireye bilgisi, tecrübesi, karakteri, tercihleri, dünyaya bıraktığı değerleri için saygı duyulur, sadece yıl olarak fazla yaşamış olduğu için değil. ama türkiye'de, ortadoğu'da bu yaşlının hükümdarlığına dönüşür. karşısındaki, toplumda beraber yaşadığı genci kaale almaz, "senli benli" konuşur, her konuda ahkam keser, kendinde her türlü şeyi yapmaya hak görür, otobüste oturan genci de dürterek "baban yaşında adamım kalk da bana yer ver" diye kaldırır, oğluyla evlenen geline eziyet etmeyi "büyüklere saygı" anlayışının içine alır. siyaset yapanları da aynıdır; sırf yaşlı diye kendisini "bilge" zanneder oysa okuduğu yazdığı belli, tercübesi çoğunlukla sığdır ama yine de ne koltuğunu bırakır ne makamını.

    birine sadece yaşından dolayı saygı duymamak ise o bireye saygı duymamayı, saygısızlık etmeyi gerektirmez. aksine. sadece yaşlı olanın elindeki gücü hadsizce kullanmasını engeller. yoksa toplumsal hayatta her birey bir diğerine saygı duymalı; sokaktaki simitçiye de, garsona da, doktora da, tezgahtara da, ev kadınına da, öğrenciye, gence de, çocuğa da.