bilincini kaybeden pilotun yerine geçmek

  • bol bol microsoft flight simulator x ve airline commander oynuyorum ki, bir gün uçak yolculuğu esnasında pilot ve yardımcı pilot herhangi bir hastalık (besin zehirlenmesi, kalp krizi, nöbet...) yüzünden fenalaşır-bilincini kaybederse, kontrolü ele alarak tarihe geçme şansını yakalayayım. düşünsenize, çaresiz ve korku dolu bir yüz ifadesiyle kabine gelip "aranızda pilot var mı? lütfen yardım edin!" diyen bir hostes hanımefendinin sorusunu vakur ve reşinakkas bir tavırla "evet, geliyorum." diyerek yanıtlıyorsunuz. aman tanrım, ne kadar kuvvetli bir erkek! kahramanlık madalyası alma imkanını kaçırmamak, 350 kişinin hayatını kurtarma oportünitesini geri tepmemek gerekir. tabii, kahraman olunca, karşı cins üzerinde olağandışı derecede kuvvetli bir maskülenite auranız oluyor. yolcuların yarısı kadın olsa, bu kadınların da %25'i bekar ve boşta olsa, aralarından illa ki bir adet kısmet çıkar bana. böylelikle, 32 senelik bakir hayatımı bitirmemin de olası olduğunu söyleyeyim. neyse, çok gevezelik ettik. şu ana kadar öğrendiklerimi sizinle paylaşmak isterim:

    1) piste, 145 knot'tan daha yavaş yaklaşılırsa, perdövites tehlikesi bulunmakta. yere çakılmamak için, bu hızın altına düşmemek lazım. 130 knot, yere temas etmek için ideal bir hız. speed brake kolu istenilen derecede çekilerek ve ters itki uygulanarak hız azaltılabilir, throttle kolu ile de hız kazanılabilir. joystick kontrolü ise, çoğumuzun aşina olduğu uçak kontrolü, simülasyonlarda kullanılan joystick kontrolünden çok da farklı çalışmıyor. yavaş ve kontrollü hareketler uygulanırsa, kullanması olağanüstü yetenek isteyen bir mekanizma değil doğrusu. yalnız, üzerinde bulunan bilinmeyen tuşlara dokunmamak gerek.

    2) ıls modülünü kullanarak, daha kolay bir iniş yapmak mümkün. seyrüsefer ekranındaki vertical-horizontal ekseni + şekline getirip, rudder kullanarak yanaşma açısını ayarlayarak oldukça yumuşak bir şekilde gün kurtarılabilir.

    3) iniş takımlarının açılıp kapanmasını sağlayan gear up, gear down switchleri; uçak hangi model olursa olsun göz önünde ve ortalama kol uzunluğuna sahip bir insanın pozisyonunu değiştirmeden erişebileceği uzaklıkta bulunuyor. acil durumlarda, bulmak ve hızlı erişim yapmak çok zor olmasa gerek. üstte bulunan, üçgen şeklinde konumlandırılmış tuşların hepsinin "unlock" konumunda olması gerek. "lock" konumunda ise, hafifçe basarak diğer konuma getirin.

    4) birden fazla motorlu bir uçakta, motorlardan biri veya birkaçı stop ettiyse; yağ basıncında bir sorun olma ihtimali yüksek. yağ basıncı göstergesinin altındaki elle tahliye butonu ile, soruna müdahale etmek çözüm olabilir. akabinde; mevzubahis motorun kontrol panelini bulup, switch on + manual start işlemini uygulayarak tekrardan motoru başlatmak gerekli. motor tekrardan stop ederse; 10 saniyelik bir cooldown süresini takiben, tekrardan el ile başlatılmalı. bu durumda, kesinlikle ve kesinlikle motoru zorlamamak ve motor numarasının yer aldığı individual throttle kolunu en düşük seviyeye getirerek motoru %10 güçte kullanmak elzem gelir. eğer, %100-%80 gibi güçlere kullanmaya devam edersek, yangın çıkma ihtimali her zaman var.

    5) motorlarda yangın varsa, hemen sağ üst köşede bulunan 'engine 1- fıre' engine 2- fıre' 'engine x- fıre" tuşlarını kullanmak akıllıca bir seçim olacaktır. tuşların üzerinde; yanlışlıkla basılmasını önlemek için şeffaf bir kapak bulunmakta, aşağıdan yukarıya kaldırılarak açılıyor. bu yangın söndürme sistemini, alevler büyümeden kullanmak büyük önem taşıyor. ciddi yakıt sızıntılarında, yakıt alev aldıysa, bu sistemin etkili olmasının pek mümkün olmadığını da belirtmek gerek.

    6) orta büyüklükteki bir yakıt sızıntısı yangınının, uçağın konstrüksiyonuna nüfuz ederek bir kanadı koparması 15-20 dakika arasında bir zaman alıyor. bu süre içinde; herhangi bir havaalanına ulaşma imkanı yoksa, kelime-i şehadet getirerek suya iniş yapmak ve float butonuna basarak yardım beklemek, o da mümkün değilse bulunabilecek en düz araziye ilk olarak kuyruk temas edecek şekilde iniş yapmaya çalışılmalı. unutmayın; yakınlarda, kontrolünü elinizde tuttuğunuz uçağın iniş yapabileceği uzunlukta bir pist yoksa, ama sivil havacılık kullanımına haiz kısa ve küçük bir pist bulunuyorsa oraya iniş yapmayı deneyin. ufak bir kaza, ortadan ikiye ayrılmaktan daha iyidir.

    7) eğer, iniş takımlarını indiren switchlerin kullanımı esnasında, üstte bulunan led uyarı lambalarında "gear faılure" yazıyorsa, iniş takımlarını elektronik sistem ile indiremeyeceksiniz demektir. uçağın tabanında, bir klips kullanılarak açılan bir bölme bulunmakta. bu kapağı açtığınızda, karşınıza otomobil krikolarında kullanılanlara benzer çevrilebilir bir kol çıkacak. aslında, otomobil krikoları ile tamamen aynı sistem. elektronik destekli hidrolik sistem, bazı durumlarda (sıkışma, kontrol çipinde bozukluk...) çalışmayı bırakırsa, siz kas gücü destekli hidrolik sistem (:d) ile iniş iniş takımlarını açıyorsunuz. kolu, saat yönüne 50 tur çevirirseniz, büyük ihtimalle iniş takımları açılmış olacaktır. siz, yine de hidrolik kolun stoper sistemi saat yönünde daha çok çevirme yapmayı imkansız kılana kadar devam edin.

    8) uçağın üst tarafında bulunan "apu faılure" lambaları yanmaya başlamışsa, itki durmuş olabilir. perdövitese girmeden önce, bir yere inmek için fazla zamanınız yok. unutmayın, bir tarlaya gövde üstü inmeye çalışmak, burun üstü yere çakılmaktan her zaman daha iyidir.

    9) bu işlemleri yapmadan önce, her zaman atc ile iletişime geçerek "emergency deklare etme" prosedürünü uygulayın. kuleye ulaşmak için, sağ üstte yer alan kırmızı "emergency" butonuna basmanız yeterli. sistem, otomatik olarak acil durum kanalına geçiş yaparak size iletişim sağlayacaktır. bu arada, kulaklığı takmayı unutmayın :d.

    10) emergency butonuna bastığınız halde, atc ile ile iletişime geçemiyorsanız, uhf/vhf radyonun kontrollerinden kanal değiştirmeyi deneyin. hiçbir kanalda ses seda yoksa, en sağda bulunan "channell scan" kanalına gelin. bu esnada, elektronik bir "dıt dıt dıt dıt dıt" sesi duymanız lazım. umulur ki, yakınlarda bulunan bir diğer uçak ya da gemi ile temasa geçip, acil durum çağrınızı iletebilecek şansınız bulunur.

    11) baktınız, yalnızsınız. yardım edecek kimse yok. ilk 8 maddede yazdığım eylemleri icra ederek, bazı yerlerde de içgüdülerinize güvenerek en az hasar ile günü kurtarmaya çalışın. unutmayın, havacılıkta her zaman hasarı azaltmak için yapılabilecek bir şey vardır. bir f-15, tek kanadı olmadan iniş yapabildiyse, bana imkansız demeyin lütfen.

    12) heyecanınızı ve korkunuzu kesinlikle yolculara belli etmeyin. her zaman, yolculara pozitif telkinlerde bulunacak ve sükunu sağlayacak birini görevde tutun. yolcular panikleyip, çığlık çığlığa koşuşturmaya başlarsa, sizin de zihninize girip yapmanız gereken şeylerde tereddüt etmenizi sağlarlar.

    13) bir yere iner inmez, iniş takımlarının üstündeki tuşları "lock" konumuna getirin. derhal "evacuatıon slıde" butonuna basarak acil durum kaydıraklarını açın. uçağın içinde kimsenin kalmadığına emin olun, ve tahliye edin.

    14) belki de, fenalaşan pilota kalp masajı uygulamak veya kolonya koklatmak daha iyi bir fikirdi.