acı biber yemenin mantığı

  • aslında evrimsel olarak acı biber yiyemememiz / yemememiz gerekirdi. zira biber, memeliler onu yiyemesin, tohumlarını midelerindeki asitle sindirip kullanılamaz hale getirmesin diye acıdır. oysa acı tadı hissedemeyen kuşların midesinde asit yoktur ve yedikleri tohumları dışkı yoluyla başka yerlere taşırlar, yani bitkinin üremesini sağlarlar.

    ne zaman ki insanlar yerleşik hayata ve tarıma geçmiş, tohum ıslahını keşfetmiş, garibim biberin milyonlarca yılda geliştirdiği savunma ve üreme sistemini de sikmiş atmış.

    --- spoiler ---

    yediğimiz biber, aslında bitkinin meyvesi, ve içindeki çekirdekler de tohumlarıdır. yani biberin hayvanları cezbederek onlara kendini yedirmesi gerekir ki içindeki tohumlar sonra dışkıyla başka yerlere atılsın ve o tohumlar yeni birer biber bitkisine dönüşsün.

    o halde biber kendisini yayarak ona fayda sağlayacak hayvanları neden kapsaisin ile rahatsız ediyor?

    bu çelişkinin sebebini abd’li araştırmacı joshua tewksbury’nin arizona’daki çalışmaları sayesinde öğreniyoruz. tewksbury, kendisinden önce yapılan çalışmalardan görüyor ki memeli hayvanlar biberin lezzetinden rahatsız oluyor ama kuşlar olmuyor. bunu kendi de sınayarak hem doğada hem de laboratuvarda fare ve sıçan gibi kemirgen memelilerin acı biberlerden uzak durduğunu, kuşların ise acı ve tatlı biberler arasında bir fark gözetmediğini tespit ediyor.

    tabii akla ilk gelen soru, kapsaisinin neden memelileri hedef aldığı… tewksbury, memelilerin sindirim sistemlerinin biber tohumlarına zarar veriyor olabileceğini, bu nedenle biber bitkisinin memelileri uzaklaştırmak için kapsaisin kullanıyor olabileceğini düşünüyor. bu varsayımını sınamak için fare, sıçan ve kuşlara acı olmayan biberlerden yediriyor ve hayvanların dışkılarındaki tohumları topluyor. bu tohumları ektiğinde görüyor ki kuşların dışkısından çıkan tohumlar her zaman gelişerek biber bitkisine dönüşüyor, ama kemirgenlerinkinden çıkanlar parçalanmış ve sindirilmiş olduğundan gelişmiyor.

    yani kapsaisinin işlevi, biber için önemli bir iş gören kuşları rahatsız etmeden, tohumlarını parçalayan memeli hayvanları savmak olmalı.

    --- spoiler ---

    kaynak