2020 belarus cumhurbaşkanlığı seçimleri

  • duruma yabancı olanlar için kısa bir özet:

    - belarus'ta seçimlerde aday olmak için imza toplanması gerekli. şehirde birçok merkezde mayıs ayının başlarından beri bu imzalar toplanıyordu.

    - haziran ayına gelindiğinde viktor babariko (muhalif kesimden en öne çıkan adaydı) tutuklanınca çeşitli eylemler başladı.

    - bu eylemler genelde bisiklet sürüşleri, araçların korna çalarak protesto etmesi veya toplanan kalabalıkların alkış tutması şeklinde gerçekleşti.

    - bu gösterilerde yer yer özel polis birliği olan amon'ların müdahalesi oldu. kimi zaman daha sert müdahaleler de oldu.

    - yine babariko ile hemen hemen aynı dönem tutuklanan bir başka adayın eşi svetlena tsikhanouskaya bu duruma tepki göstermek için başkanlığa adaylığını geçen ay bu zamanlarda açıkladı.

    - bununla birlikte tutuklanan adaylar svetlana tsikhanouskaya adına desteklerini dile getirdiler. svetlana tsikhanouskaya ise seçimleri kazanması durumunda birkaç ay içerisinde seçimleri yenilemeyi vaat etti.

    - seçimden bir gün önce meydana gelen protestolarda birçok kişi gözaltına alındı. bu şu ana değin protestoculara karşın en sert tepkiyle söz konusu oldu.

    - yine seçimlerden yaklaşık iki hafta öncesinde özel polis amon birlikleri minsk'in dışındaki bir otele baskın yaptı. bu otelde wagner paralı askerleri gözaltına alındı. askerlerin libya'dan geldiği ve istanbul'a gidecekleri belirlendi. devlet başkanı lukaşenko bu paralı elit askerlerin rusya tarafından kendisine müdahale edilmesi için gönderildiğini iddia etti.

    - rusya bu iddiaları yalanlarken, wagner'in bağımsız bir kuruluş olduğunu vurguladı. ve burada aslında sanıldığı gibi lukasenko ile putin çok da sıkı arkadaş değiller.

    belarus bu durum altında seçimlere gitti.

    bugün olan seçimlerde:

    - öncelikle bazı kişiler ölü insanların seçmen listelerinde göründüğünü fark etti. kimi yetkililer bunun bir hata olduğunu kimi yetkililer ise bunun ölenlerin son arzusu / vasiyeti olduğu için yerine getirildiğini söyledi.

    - bazı seçmenler seçim için oy kullanacakları merkezlerin (genelde okullar) önünde saatlerce beklediler. bekleyenler bunun bir yıldırma taktiği olduğunu öne sürdü.

    - seçmenlerin kimisi sandıkların değiştirildiğini iddia etti.

    - seçmen gözlemcilerinden bazıları sonuç belgelerini doğru olmadığı iddiasıyla imzalamayı reddettiler.

    - ülkede saat akşam sekiz civarı internet bağlantısında geniş çaplı sıkıntılar yaşanmaya başlandı.

    - lukasenko %79 ile başkan olduğunu açıkladı.

    - bazı kişiler onaylı sonuç belgelerini göstererek ve hatta köylerden dahi muhalif kanadın önde olduğunu göstererek bu sonuçların doğru olmadığını iddia etti.

    - aynı zamanda belarus halkı tepki amacıyla sokağa çıktı. ülkenin her şehrinde sokağa çıkan insanlar ile özel polis birliği amon tarafından arbede ve daha sert anlar yaşandı ve yaşanıyor.

    - şehirlerin birbiri ile bağlantıları birkaç saattir kapatılan otoyollar nedeniyle kesilmiş durumda.

    an itibariyle durum bu şekilde. bunun dışında:

    - lukasenko'nun ailesinin uçakla türkiye'ye, ege yahut akdeniz bölgesinde bir şehre tatil için geldiği iddia ediliyor.

    - halk sonuçları kabul etmediği için lukasenko'yu istifaya çağırırken sokağa çıkan eylemcilerin sayısı an be an artmakta.

    son olarak:

    - belaruslu birisini aşağılamak için en kısa yol onlara rus olduğunu söylemektir. gerçekte ayrı bir tarihe ve kökene sahiplerdir. bu nedenle bu denklem üzerinden burada yorum yapanlar henüz baştan fiyasko hâline düşüyor.

    belarus hakkında birkaç bilgi eklemek istiyorum. zira çoğu yorumda yanlış yahut gerçek dışı söylemlerin söz konusu olduğunu gördüm. birkaç not daha eklemek gerekirse:

    - öncelikle belarus oldukça yeşil bir ülke. şehirlerinin hepsi parklar ve bahçeler ile sarılı haldedir. herhangi bir şehrinde yine o şehrin neresinde yaşarsanız yaşayın on dakika yürümeniz halinde karşınıza mutlaka büyük bir park çıkacaktır.

    - belarus aynı zamanda oldukça güvenli bir ülkedir. şahsen şu ana kadar, herhangi bir saatte, sokakta dolaştığı için tedirgin olan bir kadına ya da erkeğe denk gelmedim. geceleri insanlar parklarda sokaklarda özgürce yürürler. ve özgürce istediklerini giyerler. herhangi bir güvenlik endişesi söz konusu değildir.

    - belarus için aynı zamanda orta sınıf için dizayn edilmiş bir ülke de denilebilir. örneğin bir markette kasiyer olarak çalışan kişi `en düşük maaşlardan biri olduğu için bu örneği veriyorum` aşağı yukarı 2100 tl maaş alır. şehrin en göz alıcı, merkez diyebileceğimiz yerde kahve içmek isterse en fazla vereceği 15 liradır. ana yemek ve iki kadeh şarap alırsa bu ortalama 70 lira tutar. yani şehirde bizde olduğu gibi şehir merkezi veya turistik mekanlar sadece iyi gelir seviyesine sahip kişiler için dizayn edilmemiştir. herkes için ulaşılabilir durumdadır.

    - yine belarus tarıma son derece önem veren bir ülkedir. bu sebeple hem kendi yetiştirdiği ürünler hem de ithal gelen ürünler son derece sıkı bir denetimden geçer.

    - tarım alanında olduğu gibi hayvancılık alanında da sıkı denetim vardır. genelde şehirlerin çevresi fabrikalarla sarılıdır ve buralardan taze, günlük süt ve süt ürünleri marketlere gelir.

    - marketlerde inanılmaz zengin bir ürün çeşitliliği söz konusudur. aynı zamanda denetim sıkı olduğu için ürünlerin ekseriyeti tat olarak oldukça iyidir. uluslararası firmalar dahi bu kurallara uyduğundan üzerinde dondurma yazmayan dondurma görme şansınız yok gibidir:)

    - yine şehirler sakin bir hayatı da destekler. gürültü kirliliği yoktur. şehrin neredeyse her noktası bisikletle ulaşıma imkan tanır. trafik kurallarına ciddi derecede uyulur.

    - belarus'ta sağlık sistemi yine ücretsizdir. ülkede turistler ve uzun süreli kalan yabancılar da sağlık sigortasına sahip olmalıdır. aksi durumda ülkeye giriş yapamazlar.

    - üniversite eğitimleri iyidir ama ücretlidir. devlet üniversiteleri ortalama 750-1200 dolar arasında yıllık ücrete sahiptir. halkı ise bu eğitimin ücretsiz olmasını istiyor.

    - yine emeklilik sistemi gözlemlediğim kadarıyla başarılı değildir. benim kısıtlı gözlemlerime göre çalıştığı süre içerisinde birikim yapamayan kimi yaşlıları ya düşük maaşlar ile işlerde ilerleyen yaşına rağmen çalışmak zorunda ya da hoş olmayan bir hayat yaşamak zorunda gibi durmakta.

    - avrupa ile entegrasyonu aslında iyi olan bir ülke. gençlerinin çoğu avrupa ülkelerine kolaylıkla gidebiliyor. vize ücreti 25€ ve uçak bileti de aşağı yukarı bu fiyatlarda.

    - iş imkanları bir gelişmiş avrupa ülkesi kadar olmasa da zannediyorum ki bizim ülkemize göre daha iyi durumda. işsizlik oranı %4.6. ne var ki, çalışan kesimin çoğu işinden tatmin değil.