ortada proje olmadan hesaplamanın imkansız olduğu maliyettir. arazi eğimi, kullanılacak yapı tekniği, taşıyıcı sistem, malzemeler, doğrama kalitesi gibi konuları bilmeden ancak çok geniş bir fiyat aralığı verilebilir. ama hangi koşulda olursa olsun müteahhit ile değil mimarla muhatap olmanızı tavsiye ederim. mimara vereceğiniz proje bedeli, size inşaat tamamlanana kadarki süreç içerisinde fazlasıyla geri dönecektir. mimar her zaman müşterinin tarafıdır, müteahhit ise karşı taraftadır. mimarı bir inşaat yaparken avukatınız olarak düşünebilirsiniz. aslında bunları açıklamak bile saçma ama ülkemizde ne yazık ki hala böyle bir algı oluşmadı. yapıyı mimar tasarlar, tüm malzemelerinden taşıyıcısına mühendislerden destek alarak karar verir. bu doğrultuda müteahhite yapıyı yaptırır. müteahhitin görevi yapıyı mimarın hazırladığı projeye bire bir uygun olarak, hiçbir ekleme çıkarma veya mimarın onayı olmayan karar değişikliği yapmadan uygulamaktır sadece. müteahhit, genelde kullandığı malzemenin maliyeti + kendi karını alır. maliyet + kar çalışmak her zaman daha şeffaf ve iyi sonuçlar doğurur. tabi başka sözleşme yöntemleri de vardır bunlar ileriki konular. ama şu kesin ki, siz ortada tasarım yokken müteahhite giderseniz, müteahhit de sizi önce mimara yönlendirmezse, o işte en iyi niyetli müteahhitle bile yola çıksanız, mimarla yola çıkmaya göre toplamda mutlaka zarar edersiniz.
not: türkiyede boş araziden anahtar teslimine ve hatta sonrasına kadar süreci kapsayan pek çok konut yapısı ve farklı projede çalıştıktan sonra yurt dışına taşınmış, 6 yıl tecrübeli mimarım. sorular için yeşillendirebilirsiniz. türkiyede mimar ve daha önce çalıştığım bölgelerden müteahhit önerebilirim, herhangi bir maddi beklentim veya çıkarım yok.
edit: bir arkadaşın sorduğu sorular üzerine, bir örnek üzerinden ona açıkladığım süreci, herkesin faydalanması için buraya da ekilyorum.
ilk olarak müşteri mimara gelir, ilk önce 6 hafta konsept proje çalışılır. bu sürenin bir ortasında bir de sonunda müşteriye iş gösterilir. daha sonra yorumlarla müşteri tatmin olana kadar bu süreç devam eder 10 haftaya kadar çıktığı olur.
sonra bu konsept proje ile yaklaşık bir bütçe aralığı hesaplanabilir. ama hala kesin fiyat için doğru proje bu değildir. bu konsept üzerine bir 6 hafta da uygulama projesi çizilir. uygulama projesi ile birlikte inşaat mühendisi taşıyıcı hesaplarını statik projeyi yapar, elektrik mekanik projeler çizilir, tüm malzemeler sistemler her şeye bu süreçte karar verilmiş olur, tabi ki müşteri ile birlikte
sonra iş müteahhit bulmaya gelir. burada mimar müteahhit önerebilir, mimarın iyi anlaştığı müteahhitle çalışmak avantajlıdır, mimarın dilinden anlar, kullandığı detaylara alışkındır. ama mimar sadece tavsiyede bulunur, sözleşme müşteri ile müteahhit arasında olacaktır. ve birim fiyat bazında ne kadar demir gider ne kadar beton gider her şey bellidir uygulama projeleri üzerinden. yani siz birim fiyatları göreceğiniz için her müteahhiti kıyaslayabilirsiniz birbiriyle. müteahhit size bir de kar payını söyler. atıyorum %20. yani sizin maliyetleriniz belli, sonradan atıyorum pencere değiştirmek istediniz maliyeti birim fiyatı belli. müteahhitin kazanacağı para belli, tamamen şeffaf olur.
müteahhiti kendiniz ister mimarın önerdiği, ister sizin bulduğunuz birini seçersiniz. mimarın ve mühendislerin çizdiği tüm projeleri tüm müteahhitler uygulayabilmelidir. ne detayı olursa olsun. ama bunu nasıl yapacağını yine mimar gerektiğinde müteahhite öğretir. ondan sonra onların arasındaki savaş başlar yani kısaca. iyi mimar ve müteahhit, ilk konsept projede çizdiği şeyi sonunda gerçekleştirebilendir.
son basamak, şantiye süreci boyunca mimara kontrolörlük yetkisi verilir, şantiyeyi ziyaret başına 3-5 bin lira bi para öder müşteri, mimar şantiyeyi denetler. tüm süreç mimarın kontrolünde yürümüş olur. böylece en doğru yapı elde edilir. siz de kazıklanmadığınıza emin olursunuz her şeyin maliyetini bildiğiniz için.
anahtar teslim işlerde en büyük çakallık şöyle olur. örneğin gider bir seramik firmasından birim fiyat alır müteahhit, siz sanarsınız ki o paraya yapıyor. ama seramik firması sizden parayı aldıktan sonra bir kısmını müteahhite verir. işi almaları karşılığı müteahhitlerle firmalar böyle işbirlikleri yaparlar. işte dürüst mimar ve mühendis bu ekstra farkı da size yansıtır sizden indirim yapar, dürüst olmayan yapmaz bunu saklar. asla bilemezsiniz